Ekonomist Hayrı Kozanoğlu, borsanın yükseliş nedenini ve önlenemeyen düşüşünü amatörler için twitter hasabından 10 unsurda sıraladı.
İşte 10 hususta borsanın önlenemeyen yükselişi ve düşüşü:
1)Yüksek enflasyon ortamında genelde şirketlerin piyasa kıymetlerinin enflasyona paralel artması beklenir. Nominal endeks yükselişi de aldatıcı bir “ne hoş kazanıyorum!” yanılsaması yaratır.
2)Türkiye’de öbür yatırım araçlarının getirisinin düşüklüğü, örneğin DİBS faizlerinin %11 civarında seyretmesi, mevduat faizlerinin eksi gerçek faizi, dövizin göreli istikrar kazanması borsayı cazip kıldı. Bir sefer yükseliş başlayınca ivme hızlandı.
3)Bankacılık bölümünün,özellikle de bu enflasyon ortamında MB’nin %13 faizle ucuza fonlamasının tesiriyle karları çok kabardı.Bu da dala yönelişi hızlandırdı.
4)Hükümet yetkilileri başta Erdoğan ve Nebati borsanın yükselişiyle övünmeye başladılar. Temmuz net kusur noksan kalemindeki kaynağı belgisiz 5,5 milyar doların bir kısmının planlı halde borsaya girdiği iddia edilebilir. Varlık Fonu’nun devrede olması da olası.
5)Sıcak paranın ülkeden süratle çıkışı, gerek borsada gerekse DİBS’te yabancı hissesinin yeterlice düşmesinin akabinde bir ölçü giriş oldu.Son 1 aydır 800 milyon dolar bir yabancı alımından kelam ediliyor.2 Eylül haftasında ise net alımlar 97 milyon dolardı.
6)VİOP’ta açığa satanları sıkıştırma harekatı gerçekleşti. Bu yatırımcıların durum kapamak için zarurî alıma geçmeleri de endekste bir moment yarattı.
7)Kaldıraçlı süreçlerde borsa yükseldikçe teminatların artışı nedeniyle yeni alım imkanları doğar. Bir defa düşüş başlayınca da zembereğin boşalması üzere teminat daveti nedeniyle panik satışları tetiklenir.
8)Amatör yatırımcılar ekseriyetle fiyatlar şiştikten sonra, ”geri kalmayayım” dürtüsüyle vagona geç atlar.Bu noktada kaşarlanmış yatırımcılar treni usulce terk ederler.
9)Bugün ABD enflasyonunun beklenenden yüksek gelmesi süratli faiz artışlarının süreceği beklentisini güçlendirdi. Bu da doların kıymetlenmesini, bu haberi sevmeyen Wall Street’in düşüşünü getirdi. Global bir satış dalgası yayıldı.
10)Kısa müddette çok süratli yükselen, satış için bir mazeret arayan Borsa İstanbul da sert çakıldı. Burada mutlaka al-sat halinde bir yatırım tavsiyesi de yok. Geleceğe yönelik iner-çıkar kestirimi de yapılmıyor.
