Türkiye’nin artan biçimde göçmenle müsabakasıyla konut sahipleri ile yabancı kiracı bağlarında kira alamama sorunu başlattı.
Ukraynalıların göçüyle görünürlüğü artan sorunun son vakitlerde kaçak Afgan ve Pakistanlılar nedeniyle büyüdüğü lisana getiriliyor.
Ev sahiplerinin de yabancı kiracıyla ilgili tecrübelerinin olmamasının sorunun yaygınlaşmasına neden olduğu söz edilirken, yabancı kiracı konusunda bir avukat yardımıyla mukavele yapılması önerildi.
Kamu ve STK’lara değerli vazifeler düşüyor
Dünya’dan Leyla İlhan’ın haberine nazaran yabancıların kiralarını ödememe sorununun son periyotta Ukraynalıların gelmesiyle daha görünür olduğunu belirten Realtyplus Franchising AŞ Kurucu Ortağı Özhan Carda, “İnsanlar apar topar gelip mesken kiraladılar. Sonrasında para transferinde gecikmeler olunca konut sahipleri açısından mağduriyetler yaşandı.” dedi.
Özellikle kaçak gelen Afgan ve Pakistanlı göçmen kaynaklı sorun yaşandığını söyleyen Carda, bunların dışında konut kiralayıp sonra yurt dışına gidip ödemeyi ihmal edenler de olduğunu söyledi. Burada devlete ve kesimle ilgili sivil toplum kuruluşlarına da bilgilendirme konusunda kıymetli vazifeler düştüğünü söyleyen Carda, konut sahiplerine de kesinlikle kısa periyotlu mutabakat yapmaları ve kiraları da peşin almaları teklifinde bulundu. Ayrıyeten tahliye taahhütlü mutabakat yapmalarını da öneren Carda, “Mutlaka yabancıdan pasaport istemeliler. Pasaportun gerçek olup olma durumu olabilir. O yüzden kesinlikle bir avukat eşliğinde bu mukaveleler yapılmalı.” bilgisini verdi.
Eşyalı konutlarda daha yaygın
İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, mülteci ya da kaçak bireylere meskenlerini kiralayanların, bu şahısların kaçmasıyla muhatap bulamadıklarını söyledi. Son vakitlerde artan bu sorun hakkında mal sahiplerini uyardıklarını aktaran Aşa, “Çalışma ya da oturma müsaadesi olmadan kiralamayın ya da en azından pasaportunu isteyin, Konsolosluğa ve emniyete bilgi verin diyoruz. Fakat birtakım mal sahiplerine yalnızca cebinde bir kimlikle gelen bu bireylerin verdikleri yüksek fiyatlar cazip geliyor. Lakin bu kişi çekip gittiğinde muhatap bulamıyorlar. Ya da diğerine devrediyor. Hasebiyle bu bireylerin takip edilmesi imkansız oluyor” diye konuştu.
Bu biçim sorunların bilhassa kısa devirli kiralanan eşyalı meskenlerde daha fazla yaşandığını söyleyen Aşa, tartıyla Afgan ve Pakistanlı göçmenlerde ağırlaştığını kaydetti. Aşa sorunun ilerleyen devirlerde daha fazla artacağını lisana getirdi.
Yüksek kira talebini yabancı karşılıyor
Mal sahipleri taşınmazlarını kiraya verirken öncelikli olarak kira bedelinin kendilerini tatmin edecek bedelde olmasını aradığını kaydeden Mono Hukuk Kurucusu Avukat Hanife Emine Kara, “Bu kıymetlere de çoğunlukla yabancı asıllı şahıslara yapılan kiralamalarla ulaşmakta, lakin kiraya verenler başta yüksek kira getirisi elde etme hedefiyle hareket ederken ileri vadede yaşayabilecekleri sıkıntıları göz gerisi etmekte” dedi.
Yabancı asıllı şahıslarla akdedilen kira kontratlarında karşılaşılan birinci sorun, kiracının ikamet müsaadesinin yahut vergi numarasının olmaması olduğunu lisana getiren Kara, “Yabancı kimlik numarası yahut vergi numarası olmayan bir yabancıya salt pasaportu ile kiralama yapılması durumunda, beklenen bir uyuşmazlık halinde kiracının Türkiye’deki mal varlığına ulaşılma imkanı olmayacak. Kiraya verenlerin, kira bedellerini ödemeyen kiracı aleyhine icra takibi başlatma ve kiracının tahliyesini talep etme hakkı mevcut. Fakat akdedilen kira mukaveleleri sonrasında bu kiracıların kira bedellerini ödememesi halinde karşılaşılan en kıymetli sorun ise çoğunlukla alacağın tahsil kabiliyetinin olmaması” diye konuştu.
Türk kefil ile kiralama yapıyor
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü (İSTEB) İdare Heyeti Lideri Ulvi Özcan, kendilerinin yabancıya konut kiralarken direk kiralama yapmadığını, kesinlikle findex raporu yeterli olan bir Türk kefil aldıklarını söyledi. Türk lirası döviz karşısında paha kaybettiği için Türklerin 25 bin TL’ye kiralayamadığı 2+1 bir dairenin yabancı için daha uygun olduğunu belirten Özcan, şirket olarak uyguladıkları mukaveleler nedeniyle sorun yaşamadıklarını söyledi.
Yabancı kiracı davaları da artıyor
Yabancı asıllı şahısların Türkiye’de ikamet etmek niyetiyle taşınmaz kiralamalarının son devirde bir oldukça arttığını belirten Mono Hukuk Kurucusu Avukat Hanife Emine Kara, “Yabancı asıllı bireylerle akdedilen kira kontratlarındaki artışla hakikat orantılı olarak, bu kiralamalardan doğan uyuşmazlıklar ile adliyelerde açılan dava ve icra takipleri de değerli ölçüde arttı. Bilhassa kira bedellerinin ödenmemesi nedeniyle icra müdürlüklerinde başlatılan tahliye talepli icra takiplerinin ve yeniden icra hukuk mahkemelerinde görülen davaların sayılarında dikkate paha bir artış olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Yabancıya mesken kiralarken bunlara dikkat
Avukat Hanife Emine Kara, yabancılarla kira sorunu yaşamamak için alınması gereken tedbirleri şöyle sıraladı:
*Yabancı asıllı bireylerle kira kontratı akdeden kiraya verenler kira bedellerinin tahsilinde sorun yaşamamak ismine tahlili çoğunlukla 6 aylık yahut 1 yıllık kira bedelinin baştan alınması ile bertaraf etmeye çalışsa da bu yol uzun vadeli bir tahlil olmamakta. Hakikaten kira mukaveleleri, mukavele mühleti sonunda 1 yıllık müddetlerle bizatihi yenilenmekte ve esasen kira ilgisi devam etmekte. Uyuşmazlıklar da çoğunlukla bu yenilenen kira periyotlarında ortaya çıkmakta.
*Bu nedenle, yabancı asıllı şahıslara taşınmazlarını kiralayanlara en değerli tavsiyem kira mukavelelerine kesinlikle kefil almalılar.
*Kefalet kontratlarında, kefilin sorumlu olacağı azami ölçünün ve kefalet tarihinin belirtilmiş olması zaruridir. Ayrıyeten kefilin, sorumlu olduğu azamî ölçüsü ve kefalet tarihini kefalet kontratında kendi el yazısıyla belirtmesi de kaidedir. Aksi halde alınan kefalet geçerli olmayacak.
*Burada dikkat edilmesi gereken bir başka konu ise kefilin sorumlu olacağı mühlet ayrıyeten belirtilmez ise yalnızca mukavele müddeti kadar kefil olunmuş sayılacağından yenilenen kira periyotları için kefalet devam etmeyecek. Bu nedenle kefilin sorumlu olacağı mühletin mukavele mühleti dışında ayrıyeten yazılmasını tavsiye ederim.
*Bunun dışında akdedilen kira kontratlarında depozitonun yasaya uygun üst hudut göz önünde bulundurularak alınması faydalı olacak. Kanunda teminat bedeli olarak tanımlanan ve halk ortasında depozito olarak tabir edilen ve mukavelenin akdedildiği safhada gündeme gelen bu meblağların üç aylık kira bedeli olarak alınması mümkün.
