Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, bankacılık kesiminin karlılık oranındaki artışın etkenlerini tek tek sıraladı.
Babuşcu, Bankacılık bölümünün 2021 yılı birinci 6 ayındaki karının 34 milyar TL iken 2022 yılı birinci 6 ayındaki karının yüzde 401 artışla 169 milyar TL’ye ulaştığı bilgisini paylaştıktan sonra etkenleri ise şöyle sıraladı:
“1- KUR MUHAFAZALI MEVDUAT HESABI ETKİSİ
Haziran sonunda KKMH 1 milyar TL’yi geçti. Bankaların uyguladığı faiz yıllık %17 (3 aylık periyotta %4,25) iken müşteriye garanti edilen döviz kuru değişimi 3’er aylık periyotlarda yaklaşık % 20 oldu.Aradaki farkı devlet ödediğinden bankaların faiz sarfiyatları düşük.
2- TCMB DÜŞÜK FAİZLE FONLAMA ETKİSİ
Para siyaseti faizi yılın başından beri yüzde 14’de sabit. MB %14’ten bankaları fonlarken bankalar bu kaynakları ortalama yüzde 25’ten devlete borç vermekte ya da ortalama yüzde 30’dan (son 2 ayda yüzde 40 ve üzeri faizle) kredi olarak kullandırmakta.
3- KREDİ VE MEVDUAT FAİZ FARKININ ETKİSİ
Bankalar yılın birinci yarısında ortalama %18 ile topladığı kaynağı % 30 faizle kullandırdı. Kredi ve mevduat faizi ortasındaki fark açıldı. Geçen yılın tıpkı devrine nazaran faiz geliri %99 faiz sarfiyatı %44 net faiz geliri de %204 arttı.
4- VADESİZ MEVDUATIN ETKİSİ
5- ENFLASYONA ENDEKSLİ MENKUL BEDELLERİN ETKİSİ
Bankaların portföylerinde evvelki yıllarda alınmış uzun vadeli TÜFE’ye endeksli menkul değerler bulunmakta. Bu menkul değerlerin getirisi enflasyon oranı kadar iken bankaların TL cinsinden maliyeti ortalama %18’lerde.
6- KUR TESİRİ – KAMBİYO KARLARI
Kur tesirine; alım satım süreçleri ve döviz konumu dikkate alınarak 2 açıdan bakılabilir.
6- a-Döviz Alım Satımı
Bankalarca döviz alım-satım marjı geçtiğimiz yılda 0,02-0,03 iken 2022 yılı birinci yarısında 0,30-0,50 ortasında değişti.Hükümetin talebiyle döviz süreçlerinin dalgalanmasını azaltmak için marjlar açık tutuldu lakin dövize talep sürdü, kambiyo karı arttı
6- b- Pozisyon
Özel bankaların yılın birinci yarısında hudutlu da olsa long konumda olmaları, kurların artış trendi nedeniyle kambiyo karına yol açtı. Kamu bankaları tıpkı devirde dövizi baskı altında tutabilmek için yaptıkları döviz satışı nedeniyle short konumda kaldı.
7- FAİZ BASKISININ TESİRİ (MEVDUAT TARAFINDA)
Bankacılık dalına Hükümetin mevduat faizlerini artırmama konusunda baskısı bulunmakta. Enflasyon %80’lerde iken mevduat faizleri yılın birinci yarısında ortalama %18’lerde gerçekleşti. Bu durumun karlılık üzerinde tesiri büyük.
8-KREDİ KULLANDIRMAYIN TALİMATININ ETKİSİ
Son 2 aydır Hükümet hiperenflasyon kaygısı ile krediyi durdurmak istedi. Kamu bankaları buna uyarken özel bankalar faizi %40-50’ye çıkarıp talebi azaltmak istedi. Fakat gereksinim ve enflasyonun altındaki faiz krediye talebi sürdürdü.
9- BAZ ETKİSİ
