İktidarın döviz kurundaki artışı durdurabilmek için icat ettiği kur muhafazalı mevdutlar (KKM) için Hazine’den 7 ayda yapılan 60.5 milyar TL’lik ödeme, buzdağının yalnızca görünen kısmı. Merkez Bankası’ndan (MB) yapılan ödemeler ile vazgeçilen vergi meblağları da eklendiğinde kamuya toplam maliyet 100 milyar liraya yaklaşıyor.
Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine nazaran KKM’lerin toplam meblağı 1 trilyon 170 milyar TL, KKM hariç TL mevduatların meblağı ise 2.1 trilyon TL civarında. Bankalardaki mevduatın yüzde 15.4’ü KKM kapsamında, MB ve Hazine’nin garantisinde bulunuyor.
KKM ödemeleri bütçedeki ekonomik/mali maksatlı transferlerin büyük bir kısmını oluşturuyor. Bu transferlerin 7 aylık bilançosu 68.6 milyar TL. Bunun 60.6 milyar TL’si KKM’ler için yapılan ödemelerden kaynaklanıyor.
Ancak bu yalnızca buzdağının görünen yüzü. Bu fiyatın içerisinde vazgeçilen vergiler yok. Bütçeye eksi yazılan vergilerin karşılığı ise yeniden Hazine’den çıkıyor. MB’nin dövizden dönenler için ne kadar ödeme yaptığı da açıklanmıyor. Bankanın mayıs sonuna kadar 10 milyar TL ödeme yaptığı kestirim ediliyor.
EN AZ 81 MİLYAR TL
Şubatta döviz mevduatından KKM’ye geçen şirketlere sağlanan kurumlar vergisi avantajı nedeniyle vazgeçilen kurumlar vergisi meblağının 10.2 milyar TL olduğu belirtilmişti. MB’nin yaptığı ödemelerle vazgeçilen vergi fiyatları da eklendiğinde KKM’lerin şimdiye kadarki maliyetinin en az 81 milyar TL olduğuna dikkat çekiliyor. MB tarafından ödemeler devam ediyor. Ayrıyeten yeniden vergi istisnası da sürüyor bu nedenle de toplam maliyetin ise 100 milyar TL’yi bulduğu belirtiliyor.
KKM’ler için ne kadar vergi muafiyeti tanındığı konusunda da bilgi yok. Zira ek bütçe Meclis’e sunulurken vazgeçilen vergileri detaylandıran “vergi harcamalarının” listesi yer almadı. KKM’ler “dolarizasyonu” da artırıyor.
Döviz mevduatları 240.7 milyar dolar civarında. Döviz mevduatlarının toplam mevduattaki hissesini gösteren dolarizasyon oranı tüm mevduatlar için yüzde 56.6 olarak hesaplanıyor. Dolarizasyon oranı gerçek bireylere ilişkin mevduatlarda ise yüzde 60.2. KKM’ler de eklendiğinde ise gerçek oran yüzde 72’ye ulaşıyor.
