Dağılan Yugoslavya’nın en eski ve en büyük demir-çelik fabrikası olarak bilinen Zaljezara Niksic’te 10 yılın akabinde idare tekrar değişiyor. 70 yılı aşkın bir müddet evvel kurulan dev tesis, 2012 yılında Türk şirketi Tosyalı Holding’in olmuştu.
Dünya’dan Kerim Ülker’in yazısına nazaran Tosyalı Holding İdare Konseyi Lideri Fuat Tosyalı, geçmişte üretim rekorları kıran fabrikayı tekrar eski günlerine getirmek istediklerini söylemişti.
Ancak global piyasalarda yaşanan sakinliğin da tesiriyle amaçlar gerçekleşmedi ve Zaljezara Niksic, son bir yıldır üretimini düşürdü ve kimi üniteleri kapandı. Dev tesis artık el değiştiriyor.
Satış sürecinden evvel biraz bu tesis hakkında bilgi vermek isterim. 1950 yılında Yugoslavya’nın efsane devlet adamı Mareşal Tito’nun buyruğuyla kurulan tesisin isim babası ise komünist idare periyodunun ünlü isimlerinden Boris Kidriç olarak bilinir.
1980’lerde 22 bin çalışanı olan tesis, 1990’larda küçülmeye başladı. Yugoslavya’nın dağılmasıyla birlikte Karadağ’a bağlı kalan tesis, 2000’li yıllarda ise kapanmanın eşiğine geldi. Özelleştirme süreci yaşansa da başarılı olunmadı. 2012 yılında Tosyalı Holding’in aldığı periyotta çalışan sayısı 320’ye kadar düşmüştü.
Birçok üretim bandı duran tesisi 10 yıl evvel Tosyalı Holding, 15 milyon Euro’ya satın aldı. Birinci adım olarak 35 milyon Euro’luk yatırım yaptı. Gaye öncelikli olarak 120 bin tonluk üretimi de 400 bin tona çıkarmaktı.
BAŞBAKAN ONAY VERDİ
Toscelik Special Steel olarak faaliyetine devam eden tesis, piyasalarda yaşanan sakinlik ve pazarın üretimi karşılayamaması nedeniyle geçen yıl birtakım ünitelerinde üretimi durdurdu. Artık de satış süreci başladı. İki değerli talip gündeme geldi. Bunlardan birincisi bu yılın başlarında, Karadağ’ın en büyük şirketlerinden biri olan Neksan’dı. Karadağ basınında yer alan haberlere nazaran bu görüşmeler olumlu sonuçlanmadı ve satış yapılmadı.
İkincisi ise devlete ilişkin bir şirket oldu. Karadağ Başbakanı Dritan Abazoviç, devlete ilişkin elektrik şirketi EPCG’nin devreye girdiğini söyledi. Hatta Karadağlı Başbakan, EPCG’ye çelik fabrikası Zeljezara Niksic’in Türk firması Toscelik’ten satın alınması için görüşmeleri başlatma müsaadesi verdi.
Abazoviç, yaptığı açıklamada “EPCG, satış fiyatı ve Zeljezara’nın satın alınmasını Türk şirketi ile gerçekleştirme yolunu müzakere etme taahhüdünü üstleniyor” dedi.
Tosyalı Holding’in şu anda yurtdışında Cezayir ve Karadağ’da demir-çelik yatırımı bulunuyor. Avrupa’daki bu yatırımı olan Zaljezara Niksic’in satılmasıyla bir manada kıtadan çıkmış olacak.
