Sektör otoritelerine nazaran daralma, fiyatlarda yaşanan çok artış, kamu bankalarının kredileri kısması ve yabancı yatırımcının piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor. Nakit paranın kur muhafazalı mevduata kayması da talebi etkiledi.
Türkiye’de satılık konuta olan yüksek talep temmuz ayında geriledi. Dünya Gazetesi’nden Leyla İlhan’ın haberine nazaran, benzeri tablonun yakın vakitte açıklanacak ağustos ayı konut satış bilgilerinde de yaşanması bekleniyor. Azalan talepten ötürü konutta satış mühletleri günlerden 2 ila 3 aya varan mühletlere uzarken, satış için bekleyen mesken sayısında artışa neden oldu.
Yıllık 1,5 milyon yeni konuta gereksinim duyulan Türkiye’de datalara nazaran 2022 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında her 3 gayrimenkul arzından 1’i bir sonraki aya kadar yayında kalıyor. Temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 41’den fazlası ağustos ayına kadar yayında kalırken, temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 18’inden fazlası eylül ayına kadar yayında kaldı. Bölüme nazaran talepteki daralma fiyatların çok fazla yükselmesi, kamu bankalarını kredi musluklarını kısması ve yabancının piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor.
Yabancılar çekildi mi?
Sektördeki daralmayı pahalandıran Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, alım tarafında iki aydan bu yana daralma yaşandığını, bu durumun da bekleyen satılık konut sayısında artışa neden olduğunu söyledi. İdikat nedenlerini şöyle açıkladı:
“Çünkü yabancı piyasadan çekildi. 400 bin dolar ve Türkiye’de yabancıya oluşan antipati bunda tesirli oldu. Ayrıyeten mesken sahiplerinin enflasyonu yakalamak için fiyatları çok süratli artırması nedeniyle insanların bunu karşılayacak durumda olmamaları konut satışlarını düşürdü.
Bir başka etken ise hem konut kredilerinin yüksek olması hem de kredi verilmemesi oldu. Kredi çıkmayınca peşin para ile almak gerekiyor. Lakin peşin parası olanda Kur Muhafazalı Kredi’ye (KKM) ya da şu ortalar yine hareketlenen dövize yöneliyor. Buna yaz dönemindeki sakinlik da eklenince satışlar yavaşladı.”
Özel bankalara nazaran daha düşük faizle konut imkanı sağlayan kamu bankalarının neredeyse konut kredi pazarından çekildiğini lisana getiren İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Kurucu ve Yönetici Ortağı Ahmet Büyükduman da, “ Verilen krediden 220 bin ila 500 bin TL hududundan bahsediyorlar. Kamu tarafından kredi yok. Bu türlü olunca 1.29’la kamu bankasından kredi alamayan özelden 2.30’a kredi almak zorunda kalıyor. Bu da faizlerin yükselmesi manasına geliyor ki faizlerin düştüğü bir ortam da talep düşer” diye konuştu.
Satışlarda bir zayıflama olduğunu, muhtemelen 2020 hariç son beş yılın gün bazında en düşük satış adedi bu ağustosta olacağını lisana getiren Büyükduman, bunda takvim ve yaz tesirinin olup olmadığının ise sonbahar aylarında ortaya çıkacağını kaydetti.
