Sanayiciler, globalde yaşanan güç sorunu nedeniyle artırım beklentilerinin bulunduğunu belirterek, üretimde yaşanacak ezayı ihracatla aşmayı hedeflediklerini söylüyor.
BOTAŞ’ın ekim ayında sanayi ve elektrik üretiminde kullanılan doğalgaza artırım yapmak için çalışmalarını tamamladığı öğrenildi.
DÜNYA’’dan Mehmet Kaya’nın haberine nazaran kaynaklar, artırım tekliflerinin Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na iletildiğini belirttiler. Gelinen kademede elektrik üretiminde kullanılan doğalgaza yüzde 10’un üzerinde bir artırım planlandığı bildirildi. Endüstride üretilen elektrik için de artırım önerildiği lakin sanayi bölümünün fiyat artışlarına hassaslığı nedeniyle bakanlığın bu hususta çekinceli olduğu öğrenildi.
Konutlarda kullanılan doğalgaza artırım yapılmasının ekim ayı için planlanmadığı vurgulanırken, yapılacak artırımın yalnızca bir tüketim kümesine yüksek oranlı olmaması için dağıtılması ve daha düşük oranlı tutulması tarafında de bir çalışmanın olduğu kaydedildi. Gelinen evrede, elektrik üretimindeki doğalgaza yapılacak artışın mutlaklaştığı, öbür tüketim kümelerine da muhtemel senaryolara nazaran birkaç gün içinde karar verileceği bildirildi.
Bilgi veren kaynaklar BOTAŞ’ın kış aylarında tüketimin yükselmesi öncesi finansal olarak desteklenmesi gerektiği vurguluyor. BOTAŞ’ın sübvansiyonlu satışı nedeniyle finansal gereksinimlerinin büyük kısmı bütçeden borç verilerek karşılanıyor. Bu kalemde de yüksek fiyatlara ulaşılmıştı. BOTAŞ’ın kış ayları için LNG ithalatı da yapacak olması nedeniyle ekim ayından itibaren aylık olarak birtakım fiyat ayarlamalarının kaçınılmaz olduğu belirtiliyor. BOTAŞ son olarak eylül ayında endüstride kullanılan doğalgaza yüzde 50,8, KOBİ’lerin kullandığı doğalgaza yüzde 47,6, konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 20,4 ve elektrik üretimi için kullanılan doğalgaza yüzde 49,5 artırım yapmıştı.
Sanayiciler ise dünyada yaşanan güç krizinin yansımalarının Türkiye’de de önemli formda kendisini gösterdiğini söz ederek, bu süreçte ihracata odaklanmanın en tesirli tahlil olacağına dikkat çekiyor.
“ÇIKIŞ KAPIMIZDA DA PARİTE SORUN”
? TTTSD Lideri Vehbi Canpolat: “Dünyada önemli bir güç krizi var. Türkiye’de güç sübvanse edildiği için önemli manada başka ülkelere nazaran güç ucuz. Bu olayın bir tarafı. Öbür tarafı ise maliyetlerimiz gün geçtikçe artıyor ve rekabet edemez hale geliyoruz. İşin sonu nereye gidecek? Bir an evvel çözülmesi temennimiz. İhracat bu noktada çıkış kapısı lakin bizim sattığımız eserlerin çok büyük kısmı AB’ye gidiyor ve orda da birebir durum yaşanıyor. Fiyat tutturamıyoruz. Parite 1,15-1,20’lerden 0,96’lara geldi. Bu hususta fiyat tutturamıyorsunuz maliyetiniz arttığı için. Bir an evvel Rusya-Ukrayna krizinin çözülmesini umuyoruz.”
“REKABETÇİ BİR GÜÇ SİYASETİNE MUHTAÇLIK VAR”
? İDDMİB Lideri Çetin Tecdelioğlu: “Son artırımlarla zati üretimde güç maliyetlerimiz her eserde neredeyse yüzdesel olarak iki katına çıktı. Yani bir eser üretirken yüzde 5 iken 10 oldu.Ancak şu durum da var ki; Avrupa’daki gücün daha kıymetli olmasıyla Türkiye’ye birtakım işlerin kaymaya başladığını görüyoruz. Bu nedenle rekabetçi bir güç siyasetiyle Türkiye ihracatının önü daha çok açabilir. Güçteki fiyatlandırmanın rekabetçi olması bilhassa ihracatçıları olumlu tesirler. Öte yandan çevrimiçi güç santralleri, yatırımlarını artıran sanayi firmaları adeta bir güç üreticisi üzere. Bu santraller bittiğinde sanayicimiz, ihracatçımız daha rekabetçi güç masraflarıyla büyümesini artıracaktır.”
“KESİNTİ MEÇHULLÜĞÜ VE TASASI VAR”
? Hasanağa OSB Lideri Ömer Faruk Korun: “Dolardaki artışa karşı Euro’daki gerileme, savaşın tesirleri tüm maliyetleri etkiliyor. Endüstriciler olarak maliyetleri denetim etme noktasında zorluk çekiyoruz. Artan maliyetlere karşın endüstrici fiyat revizesi yapmakta da zorlanıyor. Ana pazarı Avrupa olan birçok sanayicimiz Euro/dolar paritesi nedeniyle aslında sıkıntı vakitler yaşıyor. Endüstriciler olarak durumun uyguna gitmediğini görüyoruz. Dünyadaki negatif gelişmeler bizi de derinden, olumsuz olarak etkiliyor. Öte yandan Avrupa’da doğalgaz kesintileri yaşanıyor. Bizim rezervimiz olduğu söyleniyor. Geçen yıl yaşanan doğalgaz kısıntısı üzere bir şey yaşar mıyız? Onun meçhullüğü ve kaygısı var sanayicide. Zira kısa periyodik duruş da olsa endüstriye dönüşü çok fazla oluyor.”
“ENERJİDE ARTIRIM KAÇINILMAZ GÖRÜNÜYOR”
? Nilüfer OSB Lideri Erol Gülmez: “Aynı sorun tüm dünyada var. Hem elektrikte hem doğalgazda maliyetin altında bir sübvansiyon olduğu görülüyor. Münasebetiyle önümüzdeki devirde artırım olacağı manası çıkıyor. Bu durum tespiti. Avrupa ile karşılaştırdığımızda şu an Avrupa’nın gaz vanaları kapatıldığı için kimi bölümlerdeki büyük firmalar üretimlerini durdurdu. İki sıkıntımız var. Birincisi güç arzı konusunda önümüzdeki devirde başımıza ne gelecek bunu bilmiyoruz. Başka sorun da güç bedelinde bilhassa kademeli tarifeden ötürü yüzde 700’lere varan artışlar var. Yüklü pazarımız batı Avrupa. Burada da güç kısıtından ötürü resesyon beklentisi var. Burayla ilgili de önümüzdeki periyot telaşlarımız var. Bu kadar belirsizlik birinci kere yaşanıyor. Bizim alışık olmadığımız bir durum ve endüstriciler olarak öngörü yapamıyoruz. Bu da yatırım iştahını olumsuz etkiliyor.”
“ZAMMI FİYATLARA YANSITMIYORUZ”
? Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar: “Bizim de kulağımıza yüzde 15 üzere bir artırım olacağı biçiminde duyum geldi. Ortalık çok karışık. Gaz fiyatı artıyor, hammadde fiyatlarında ise dalgalanmalar var, bir kısmı düşüyor, bir kısmı artıyor. Çin’de de üretim fazlası başladı, oradan da bir rekabet dalgası geliyor, tüm kesimlere yönelik hem de. Piyasanın oturması 3-5 ayı bulur. Öncelikle enflasyonun durması lazım. Güç fiyatlarındaki artış durursa, üretimdeki güç maliyeti kaynaklı fiyat artışları da duracak. Lakin o vakit piyasa daha stabil olur. Bir evvelki ay gelen artırımı birtakım eserlerin fiyatlarına yüzde 15- 20 artış biçiminde yansıtmaya çalıştık, kimilerine yansıtamadık. Fakat talep düşüklüğü var, fiyatlar da kolay artmıyor. Geçen yılki üzere değil, zira geçen sene talep yüksekti. Ancak artık talep de düşük.”
“Firmalar ihracata yönelecek”
? TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu:
“Bu artık beklediğimiz bir şey. Zira dünyada da güç fiyatları çok yüksek. Türkiye’de ise sübvanse ediliyor. Hasebiyle bunun olmasını bekliyorduk. Bu bir tarafı. İkinci tarafı ise güç maliyeti arttığında iki tane tesiri oluyor. Birincisi finansman gereksiniminiz artıyor. Burada finansmana ulaşım ile ilgili esasen sorun var. Münasebetiyle üstüne bir de bu eklenince finansmana ulaşım daha da elzem hale geliyor, zorlaştığı vakit da firmaların nakit akışları olumsuz etkilenebilir. Önemli problemler ortaya çıkabilir. İkinci tarafı ise diyelim ki finansman istikameti güçlü bir firmasınız, imkanlarınız var bu sefer fiyata yansıtacaksınız. Bu da enflasyona yol açacak. Tüketici buna ne kadar dayanabilir, o eserleri o fiyata ne kadar alabilir. Tüketicinin üzerinde yaratacağı baskı nedeni ile talebi düşürme riski var. Bu da firmaların kapasite kullanım oranlarının etkilenmesine yol açabilir. İhracat piyasasını bunun dışında tutuyorum. AB’deki güç fiyatları ile aramızdaki fark tarihte olmadığı kadar çok açıldı. Firmalar önden finansmanlı peşin ödemeli ihracata yönelecek. Bu işin tek tahlili bu. Avrupa’da Euro bazında asgarî yüzde 150 arttı. Normali yüzde 400’e kadar artış var sene başından bu yana. O nedenle bizdeki artış kaçınılmaz. Firmalar oturup bu kaideler altında ihracata odaklanacak. İkincisi alım gücü nereye kadar el veriyorsa iç piyasaya satış yapılacak.”
