Çalıntı tezler, para karşılığı yapılan yüksek lisanslar, uydurma diplomalar… Üniversiteler, adeta alarm veriyor. ‘Tez yazdırma’ işi büyük bir bölüme dönüşmüş durumda. Yüksek lisans ve doktora yapmak isteyenler, parasını verip tez yazdırabiliyor. Ortalama 20 bin TL’ye tez yazdırmak mümkün. Akademik danışmanlık ismiyle hizmet veren şirketler ortasında taksit yapanlar bile var. Yeniden dünyanın farklı ülkelerinde para karşılığı diploma alanlar, hatta Türkiye’deki beğenilen üniversitelerden düzmece diplomalar yaptıranlar bile var. Unvan ve akademik meslek için yapılan sahtekarlıkların ortaya çıkması durumunda ise diploma iptalinden mahpus ve para cezasına kadar önemli yaptırımlarla karşılaşılabilir.
Taksit imkânı bile var
Yüksek lisans yahut doktorada parayla tez yazdırma meselesinin arttığını belirten Akademisyen-Yazar Ecehan Ersöz, “Bu stil formüllere başvuranlar ne yazık ki olabiliyor. Akademinin önemli bir sorunu. Yükseköğretim Konseyi daha evvel bu bahsin önüne geçmek için birçok adım atmış olsa da hâlâ yapanlar var. O kadar büyük bir dala dönüşmüş ki akademik danışmanlık ismiyle hizmet veren şirketler ortasında taksit yapanlar bile var” dedi.
Unvan için yapıyorlar
Akademik çalışmalarda en çok istenen özelliğin özgünlük olduğuna dikkat çeken Ersöz, “İntihal ise olmaması gereken bir durum. Meğer ki ister yüksek lisans öğrencisi ister doktora öğrencisi olsun bu türlü bir yola girmesi esasen yapmış olduğu işin tabiatına alışılmamış. Bilim yolunda yürümek, bir araştırma sorusu bularak, mevzu belirleyerek, bu mevzuyu etraflıca ele almayı ve bu sürecin tüm evrelerinde şahsen yer almayı gerektirir. Özetle buradaki emel çalışmanın literatüre ne vadettiği ve ne bedel kattığı. Bu biçim yanlış formüller ise çalışılan mevzuya hakim olmamayı, paha yaratamamayı ve ne yazık ki yalnızca bir unvan almak için yapılan çalışmaları ortaya çıkarıyor. Bu durumda da kazanılan akademik unvan hak edilmemiş oluyor. Konusuna hakim olunmayan, müellifi tarafından hazırlanmayan, 3. şahıslarca yazılmış tezler haliyle o bireye aslında hiçbir şey kazandırmıyor. Bilimin birikimli ilerleyen bir süreç olduğunu düşünürsek bu stil çalışmaların bilime ve literatüre de bir katkısı olmuyor, kopyala yapıştır sistemiyle bir şeylerin tekrarı oluyor” diye konuştu.
İntihal önemli sorun
İntihal oranının bir çalışmanın özgünlükten uzaklaşma kıymeti olduğunu kaydeden Ersöz, “Bu oran bir çalışmanın öteki kaynaklara ne derece benzerlik taşıdığını gösterir. Bu kıymet her tez için programlarca belirleniyor ve aşikâr bir kabul oranı olabiliyor. Kurumların tercihine nazaran yüzde 3 ila yüzde 10 ortası farklı bedeller uygulanabiliyor. Bunun üzerinde çıkan pahalar tezi hazırlayan kişinin çalışmasına dair araştırmayı, müşahedesi kendisinin yapmadığı ve bulguları kendisinin raporlamadığı, öteki kaynaklardan derlediği manasına geliyor. Birtakım çalışmalarda yüzde 40’lara varan oranlara rastlanabiliyor. Diğerlerine yaptırılan tezlerde bu oranlar yeniden yüksek çıkıyor. Bu yolu tercih edenler akademik mesleklerini tehlikeye atıyor. Kullanılan kaynakları birebir kopyalamak sorun olduğu üzere faydalanılan kaynakları kaynakçada göstermemek de kıymetli bir sorun” tabirlerini kullandı.
Hapis cezası bile alabilirler
Tezin çalıntı ya da diğerine yazdırılmasının ortaya çıkması durumunda önemli yaptırımların olduğunu aktaran Ersöz, şunları söyledi: “Bu durum ortaya çıktığında çeşitli yaptırımlar uygulanıyor. Akademik takımdan çıkarma, bir daha atanamama, unvanın geri alınması, yüksek lisansınızın, doktoranın iptal edilmesi üzere sonuçları var. Mahpus ve para cezası dahi alabilirler. Kişinin tüm mesleğinin yok olması kelam konusu. Akademik çalışma yapan şahıslar bu hususta kendi emeklerini ortaya koymalı. Hedef hem kendini hem de bilimi yapacağı çalışmalarla geliştirmek, ilerletmek olmalı. Bu yaklaşım bireylere yüksek tahsilin her kademesinde, tez yaptırıp bir kenara koymaktan daha büyük bedel sağlar.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
