Alışveriş merkezlerinde kiracı ve kiraya veren bağında çeşitli masraflardan kaynaklanan problemlerin ortaya çıkmasına neden olan Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapıldı.
Yeni düzenlemeyle gelir ve sarfiyat raporunun minimum standartları belirlenerek, alışveriş merkezlerinde reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere masraflar için işletmelerden ortak masraf iştirak hissesi tahsil edilmesinin önüne geçildi.
Türkiye’de 2000’li yılların başından itibaren perakende ve gayrimenkul bölümlerinde yaşanan dönüşümle birlikte alışveriş merkezlerinin sayısı da arttı. Bu durum bir yandan ülke iktisadına katkı sağlarken, öteki yandan kesim aktörleri ortasında kiracı ve kiraya veren ilgisi çerçevesinde alışveriş merkezinin çeşitli masraflarından kaynaklanan sıkıntıların ortaya çıkmasına sebep oldu.
Ticaret Bakanlığı tarafından alışveriş merkezleri ile ilgili olarak hem uygulamada karşılaşılan sıkıntıların tahlili hem de kesimden gelen geri bildirimler doğrultusunda kamuoyu taleplerinin karşılanması hedefiyle Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapıldı.
Alışveriş merkezlerinde ortak gelir ve ortak sarfiyatların kapsamı belirlendi
Alışveriş merkezleri ortasındaki uygulama birliğinin sağlanması ve şeffaflığın artırılması maksadıyla ortak kullanım alanlarından elde edilen gelirler ile bu alanlara ait masrafların kapsamı belirlendi.
Bu çerçevede ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğalgaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım ve tamir üzere ortak kullanım alanı sarfiyatları ile alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının misyonuyla ilgili masrafların ortak masraf olduğu ve alışveriş merkezindeki işletmelerden sadece bu masraflar için ortak masraf iştirak hissesi tahsil edilebileceği kabul edildi.
Bundan bu türlü kelam konusu masrafların dışında kalan sarfiyatlar ile ortak masraf niteliğini haiz olup belgelendirilmeyen masraflar için işletmelerden rastgele bir bedel talep edilemeyecek. Ayrıyeten ortak kullanım alanlarından elde edilen süreksiz kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet, baz istasyonu, ATM ve başka ortak kullanım alanı gelirleri ile alışveriş merkezi idarelerince işletmelerden alınan sarfiyat avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir kabul edildi ve bu gelirlerin sırf ortak masrafların karşılanmasında kullanılabileceği kurala bağlandı.
Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere sarfiyatlar için işletmelerden ortak sarfiyat iştirak hissesi tahsil edilmesinin önüne geçildi
Alışveriş merkezinin ortak sarfiyatı niteliğinde olmayan ve alışveriş merkezi maliki yahut idaresine ilişkin sarfiyatlar olduğu kabul edilen reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere sarfiyatlar için alışveriş merkezindeki işletmelerden bundan bu türlü rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek. Lakin, kontrat serbestisi prensibi doğrultusunda Yönetmelik değişikliğinden evvel kurulan kontratlarda karar bulunması halinde bahse mevzu sarfiyatlar için işletmelerden mukaveleler yenileninceye ya da uzatılmış sayılıncaya kadar iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Tekrar Yönetmelik değişikliğinden evvel kurulan mukavelelerde idare masraflarının alt kalemlerinin belirtilmediği durumda işletmelerden sırf alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının misyonuyla ilgili sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek.
Ortak gelir ve sarfiyat raporunun taban standartları belirlendi
Alışveriş merkezlerinde her yıl bir evvelki yılın ortak gelir ve masraflarıyla ilgili standart, gerçeğe uygun, şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin sağlandığı raporların oluşturulması zarurî hale getirildi. Ortak gelir ve masraf raporunun oluşturulmasına ait olası tereddütlerin ortadan kaldırılmasını teminen proaktif bir yaklaşımla raporda bulunması gereken taban ögeler açık ve ayrıntılı halde belirlendi.
Alışveriş merkezi idaresinin ortak sarfiyat paylaşımına ait uygulamaları bağımsız kontrole tabi kılındı
Ortak masraf iştirak hissesi hesaplama ve tahsilatları ile raporlamalarının mevzuata uygun olup olmadığının denetim ve tespiti maksadıyla alışveriş merkezi idarelerine bağımsız kontrol yükümlülüğü getirildi. Bu çerçevede kelam konusu uygulamalar her yıl Kamu Nezareti Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenerek rapora bağlanacak ve alışveriş merkezindeki işletmelerin bilgisine sunulacak. Bağımsız kontrol kuruluşlarınca hazırlanacak raporda Yönetmeliğe alışılmamış tüm uygulamalar detaylı halde belirtilecek. Böylelikle bakanlıkça yapılan kontrollerle birlikte alışveriş merkezlerinin ortak gelir ve masraflarına ait ikili kontrol yapılması sağlanarak, bu konularda yaşanan mağduriyet ve mevzuata karşıtlıkların önüne geçilecek.
