İletişimci Müellif Barış Karaoğlan, gündemde olan ve çok konuşulan Dijital Fişleme konusunda değerli açıklamalar yaptı. İnternet kullanıcıları fişlenebilir mi? Bu türlü bir durum nasıl kullanılır? Kimin-neden-nasıl işine fayda? ve emsal sorulara yanıt aradığımız haberimizdeki en değerli detay, şahsî dataların korunması ve bu bahisteki kanundur.
Günümüz çağındaki her markanın, firmanın, siyasi partinin, toplumsal örgütlerin peşinde olduğu şahsî datadır, buna teknoloji lisanında “data” diyebiliriz. Çoğunluğumuzun cebinde, meskeninde, iş yerinde bilgi teknolojilerini kullandığımız telefon bilgisayar ve emsal irtibat araçlarının bulunduğu bir gerçektir. Bu kullanımlarımızın hepsinde bize ilişkin tüm bilgileri de barındırma zorunluluğumuz oluşabiliyor. Adresimiz telefonumuzda bir yerlerde kayıtlıdır, banka bilgilerimizi unutmamak için bir yere yazmışızdır, kimlik bilgilerimiz lazım olur diye saklamışızdır, çocuklarımıza ilişkin bilgileri not etmişizdir, maillerimizde özel bilgilerimizi kayıt altına almışızdır, liste bu türlü uzar sarfiyat.
Bilgi, görünen bir şey olmamasına karşın data haline getirildiğinde ve erişim hali ile kullanım alışkanlıklarımız, bizleri pazarlanacak bir eser haline dönüştürdüğünde, artık dijital fişlemeden bahsedilebilir. Bu durum data madenciliği (data mining) dediğimiz bireylere ilişkin dataların işlenerek bir yapay zeka yazılımı ile yönlendirilme formunun öbür bir açıklamasıdır.
Kişisel bilgilerimizin önemi
Son periyotlarda epeyce gündeme gelen Ferdî Dataların Korunması Kanunu (KVKK) kapsamındaki asıl gaye, kişisel dataların işlenmesinde başta özel hayatın saklılığı olmak üzere bireylerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve şahsî dataları işleyen gerçek ve hukukî bireylerin yükümlülükleri ile uyacakları tarz ve temelleri düzenlemektir. Bu pencereden ve kanun kapsamında bakıldığında bireylere ilişkin verilen işlenmesi özel hayatın saklılığı ile birlikte temel hak ve özgürlüklerin korunmasına atıfta bulunuluyor. Yani bize ilişkin özel kullanım alışkanlıklarının bizden müsaadesiz kaydedilmesi ve kullanılmasını kısıtlayan ve kanun ile muhafaza altına alan bir durumdan bahsediyoruz.
Kullanım alışkanlıklarımız her birimizin her manadaki duruşunu belirlediğinden bu şahsî dataların her manada bize karşı kullanılacağı manasını da taşıyacaktır. Google arama kayıtlarında bir hastalık ile ilgili daima araştırma yapan bir bireye o hastalık ile ilgili tahlil yolları reklam ve tanıtımlarını bireyin müsaadesi olmadan göstermek ve onu yönlendirmeye çalışmak aslında tam da anlatmaya çalıştığımız duruma işaret ediyor. Politik halimiz ve siyasi görüşümüzün de rahatlıkla aşikâr olacağını hesaba kattığımızda bir ülkenin en kıymetli gündemi olacak seçimlere de direkt ya da endirekt olumlu-olumsuz tesirlerinden bahsetmek yanlış olmayacaktır.
ABD Seçimlerinde ferdî bilgilerin kullanılmasının etkisi
Facebook şirketinin, 2016 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan ve Donald Trump zaferi ile sonuçlanan Başkanlık seçimini direkt etkilediğini herkes biliyor. Şirketin CEO’su Mark Zuckerberg, Facebook bilgilerini üçüncü taraf ile paylaşmakla suçlanarak bu bahis ile ilgili ABD Kongresinde söz verdi. Zuckerberg, toplumsal medya platformunun sorumluluklarını gereğince yerine getiremediğini söz edip “Bu çok büyük bir küsurdu, benim yanılgımdı özür dilerim. Facebook’u ben başlattım ben işlettim ve burada olanlardan ben sorumluyum” diye konuşmuştu. Bu pencereden baktığımızda aslında ferdî verilen ne kadar değerli olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Zira ABD seçimlerinde reklam kampanyalarının temelinde bu dataları kullanarak yapılan stratejilerin yattığını herkes kabul ediyor.
ABD Seçimlerinde ne olmuştu
Facebook şirketinden şahsî bilgileri müsaadesiz halde aldığı öne sürülen tahlil şirketinin en doruktaki yöneticisine ilişkin kapalı çekilen manzaralar, dataların Amerika başkanlık yarışında Donald Trump lehine kullanıldığını ortaya koymuştu. Bağlantıcı Muharrir Barış Karaoğlan, bu bilgilerin nasıl kullanıldığını şöyle açıkladı; Trump’a oy verecek ya da vermeyecek siyasi görüşteki kullanıcılar Facebook’tan gelen datalarla tespit edildi, bunlar için nasıl bir reklam kampanyası yürütüleceğine karar verilerek tüm stratejiler buna nazaran geliştirildi. Ortada siyasi görüşünün aşikâr olduğu ancak şimdi kime oy vereceği belirli olmayan kararsız kesim de ayrıyeten tespit edilerek başka bir reklam kampanyası planlandı. Kullanıcıların hangisine hangi reklamın ya da tanıtımın gösterileceği bir yazılım ile sağlandıktan sonra düğmeye basıldı ve plan devreye sokuldu. Sonuç ortadaydı, Trump seçimi kazanmıştı. Plan tam işlemiş ve ferdî datanın ne kadar pahalı ve değerli olduğu, bir ülkenin mukadderatını bile değiştirebileceği anlaşılmıştı.
Elon Musk Twitter ile bir ihtilal yapabilir
Dünyada en çok kullanılan ve her alana tesir eden toplumsal medya uygulamasının başına Twitter geliyor. Tesla’nın sahibi Elon Musk ile Twitter idare şurası tüm kurallarda anlaşırlarsa, Musk’un bot hesaplarla ilgili kurallarını da kabul edeceklerini varsayabiliriz. Elon Musk bu hamleyi yaparak aslında çağımızda en kıymetli hususun şahsî bilgi olduğu gerçeğini hepimizin görmesini sağladı. Şimdilerde tam olarak başındaki planların tamamı muhakkak olmasa da bir ihtilal yapacağına kesin gözle bakabiliriz.
Kişisel bilgilerimizi nasıl koruyacağız?
Karşımıza çıkan tüm KVKK onaylarını onayladığımız ve bilgilerimizin saklanmasına depolanmasına müsaade verdiğimiz hallerde korumak konusunda bizim tarafımızdaki insiyatif internet servis sağlayıcı ya da kullandığımız sayfa üzerine geçmektedir. Burada bizim en çok dikkat etmemiz gereken mevzunun her önümüze çıkan onay metnine onay vermememizdir. Ayarlar kısmına girip onay verdiğimiz durumları işaretleyerek ve bu bahislere dikkat ederek kullanımlarımızı düzenlemek en azından kimi durumlara karşı korunmamızı sağlayacaktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
