Ekonomi uzmanı Atilla Yeşilada, Türkiye’de en büyük sorunun enflasyon değil, açlık ve sefalet olduğu görüşünü savundu; “Çok önemli bir fakirleşme yaşıyoruz. Toplumun aslında gevşeyen toplumsal bağlarını sarsan ve bence kış aylarında geniş çapta şiddet olaylarına neden olacak bir fakirleşme bu” dedi.
Sözcü’den Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Yeşilada, “Enflasyonla yaşamaya alışmak bir ikaz, öğüt niteliğinde almıyorum bunu. Bu çeşitte bir enflasyonla yaşamaya alışamayız. 90’larda alışmıştık, hepimiz o günleri az çok hatırlıyoruz zira bütün gelir, fiyat ve fiyatlar eş vakitli olarak yükseliyordu, 93’te kısa mühlet bir bankada çalıştım, 3 ayda bir bize artırım veriyorlardı.
Yani, fiyat artışlarıyla gelir artışları az çok başa baş gidiyordu, berbat bir devir demiyorum ancak yüksek enflasyonlu hayata bir geçiş yapmıştık. Şu andaki enflasyon daha çok 70’lere benziyor, merhum Ecevit’in Kıbrıs Harekatı sonrasında birinci petrol krizi vurdu ve Türkiye’de birinci sefer o vakit çift haneli yükselen enflasyon devrine girdik” diye konuştu.
Bu kış çok ağır geçeceği için toplumsal karmaşadan korkuyorum” diyen Yeşilada, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın Enflasyonu şubat-mart prestijiyle geride bırakacağız” tabirini hatırlatarak, “Mart’ta, Nisan’da enflasyon düşmez! O bir umut, enflasyon düşecek o da seçime gidecek ancak enflasyon düşmeyecek, tersine 3 haneye çıkacak” görüşünü aktardı.
Yeşilada, Gelir Endeksli Senet’le ilgili olarak da, “Saçmalıktan öbür bir şey değil. 5 milyar liralık talep beklemiyorlardı, 100 milyar liralık bekliyorlardı, bu türlü bir enstrümanın hiçbir faydası yok ki!” dedi.
Yeşilada, değerlendirmelerine, “Sayın Cumhurbaşkanı herhalde kurmaylarını çağırıp tahlil istiyor, onlar da akıllarına gelen birinci tahlili uyguluyorlar, bu tahlil işleri daha da berbata götürür lakin pek umurlarında olmuyor, zira o anda tek muhtaçlıkları Sayın Cumhurbaşkanı’nın rahatsızlığını gidermek, bu da işte 24 saat sürüyor, BDDK idaresini gördük, şirketlere ‘dövizini satmazsan kredi yok’ dediler, bir hafta içinde 3 sefer değiştirildi, zira uygulanabilir değil” diye devam etti.
“MB’nin bozduracağı dövizler seçime ulaşana kadar yetmez, kışı bile çıkarmaz”
Yeşilada, “Merkez Bankası müdahale etmese şu anda dolar rahatlıkla 20, 22 liraya çıkar” diyorsunuz. Merkez Bankası devamlı milyar dolarlar satarak doların artması engelleniyor, 17-17,5 lira ortasında inip çıkıyor. MB’nin bozduracağı dövizler seçime ulaşana kadar yetecek mi?” sorusuna da şöyle cevap verdi:
“Yetmez, kışı bile çıkarmaz, bu halde müdahaleye devam ederse Merkez Bankası havlu atar. Merkez Bankası’nın döviz artışına müdahale edebileceği döviz ölçüsü 30 milyar dolar, tahminen onun da biraz altına indi lakin yalnız piyasadan, Türkiye’de bireysellerden ve dövizleri çalınan şirketlerden gelen talep yok, bir yandan da mani olamadığınız dış açığı finanse edeceksiniz, artık mali sistemde bireylerin mevduatı dışında özel kesimde döviz bırakmadılar, hepsini emdi Merkez Bankası.
Özel dalın ne kadar kullanmadığı, yedek olarak biriktirdiği döviz varsa hepsi Merkez Bankası’na geçti, buna karşın elindeki kullanılabilir döviz ölçüsü artmıyor, daima bir kaçak var. O kaçak artık yaz aylarında turizm nedeniyle biraz daha ufak gözüküyor lakin turizm gelirleri Eylül’de bittiğinde ya da tekrar millet bir biçimde heyecana gelip bir siyasi hadiseden ötürü yahut dünyada olan bir olaydan ötürü dolara hamle ettiğinde Merkez Bankası’nın savunma sınırı da çökecek ve biz bir sefer daha 21 Aralık 2021 gününe geri döneceğiz.
21 Aralık’ı hatırlarsak, o gün bu Kur Muhafazalı Mevduat icat edilmeseydi dolar 100 liraya da gidebilirdi, bunlar panik atakları, buralarda artık işin bedeli, ederi, fiyatı kalmıyor, herkes ne kıymetine olursa olsun döviz elde etmek için endişeyle saldırıyor, denize düşmüşsünüz can artık aramak için yanınızdakini itiyorsunuz o denli bir durum. Ancak dolar-TL 20’yi aştığında bireylerin de döviz mevduatlarına kısıtlama gelir, onların da döviz mevduatlarını istedikleri üzere çekip kullanmaları engellenir, krizi önlersiniz, onun yerine buhran ve itimat buhranı gelir.”
“Bu noktada artık kimse Erdoğan’a yardım etmez”
Daha evvel kanalında söylediği, “Önümüzdeki aylarda 15-30 milyar dolara muhtaçlığımız var, bunu da bulamayız” kelamı üzerine konuşan Yeşilada, Türkiye’nin bu parayı Birleşik Arap Emirlikleri ve başka ülkelerden alıp alamayacağına ait soruya şöyle cevap verdi:
“Kimse bu parayı vermez. Bir de şunu karıştırıyoruz; Birleşik Arap Emirlikleri’nin şu anda bile ben Hazine’sinde 15 milyar dolar nakit olduğunu zannetmiyorum, BAE, Suudi Arabistan bunlar servetleri çok yüksek ülkeler lakin kimse nakit döviz yahut kendi para ünitesini bulundurmaz, bunlarla yatırım yapılır yahut yurt dışında FED’e emanet edilir, Avrupa Merkez Bankası da dahil cebinden 15 milyar dolar çıkarıp Türkiye’ye verebilecek kimse yok, o boyutta bir yatırım da olmaz. Almaya kalksalar Türkiye’de o boyutta satılacak mal yok şu anda.
İki nokta daha var; Bu noktada kimse Erdoğan’a yardım etmez artık, Erdoğan’ın siyasi mesleğinin seçimde sona ereceğini herkes biliyor. İkincisi, şu anda hiçbir Rus, Çin, Arap gelip de Türkiye’de bir mal, fabrika, toprak almaya kalkmaz, zira muhalefet çok açıkça vurguladı; “Yaptığınız bütün süreçleri yargıya taşıyarak yargı kontrolüne, Sayıştay kontrolüne açacağız, en ufak bir eksik görürsek malınıza el koyacağız” dedi. Hasebiyle şu anda dışardan hiçbir halde, kimseden Erdoğan’a yardım etmek için, seçim kazanması için Türkiye’ye para girmez.”
“Dolarda sarsıntı olmaya devam edecek”
“Dolarda sarsıntı olacak” dediğinde doların 14,5 lira olduğunu, artık ise 17,50 olduğuna dikkati çeken Yeşilada, “Yüzde 20’den fazla kıymet kaybetmiş, daha sarsıntının ne kadar büyüğü beklenebilir ve bu olmaya devam edecek. Zira daima olarak doların yükselmesini engellemek için birebir yanlışları tekrarlıyoruz, siz daima olarak yanlış ilaç aldığınızda hastalığın uygunlaşmasını beklenemez natürel ki” diye konuştu.
“Yıl sonunda doların 20-22 TL’ye varması gerçekleşirse sermaye denetimleri hayata geçirilir”
“Dolar kuru patlarsa AKP siyasetten silinir” kelamını da hatırlatan Yeşilada, üstüne şunları kaydetti:
“Şu anda siliniyor esasen, anketlerde yüzde 30’un altına indi ve kış aylarında bu daha da gerileyecek, ben bir günde silinmeyi kast ettim ve 2001 örneğini gösterdim, yani AKP diye bir siyasi varlık kalmaz, şayet bir sefer daha bir kriz olursa bu kriz dövizin makul bir kura gelmesinden değil, onu engellemek için alınacak önlemlerle ortaya çıkar, sermaye denetimi gelirse, Türkiye dış borçlarını ödeyemediği için döviz çıkışlarını büsbütün yasaklarsa, bu tip senaryolarla. Şu anda vakti kestirmek güç, yıl sonunda doların 20-22 TL’ye varması gerçekleşirse varmadan evvel Merkez Bankası yahut Cumhurbaşkanlığı makamı sermaye denetimlerini harekete geçirir.”