Merkez Bankası net milletlerarası rezervleri ise 7.53 milyar dolar düzeyinde.
Türk Lirası’ndaki kıymet kaybını durdurmayı ve kredileri kısmayı amaçlayan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun geçen cuma aldığı karar sonrası Merkez Bankası ve kamu bankalarından ağır döviz satışı gerçekleştirildi.
Dünya Gazetesi’nden Şebnem Turhan’ın haberine nazaran geçen hafta Cuma günü kararın açıklanmasıyla birlikte başlayan ve bu hafta ferdî ve kurumsal talebi karşılamaya çalışan döviz satışı 2-3 milyar doları buldu. Merkez Bankası ise para ve banka istatistiklerinde 24 Haziran ile biten haftaya ait milletlerarası net rezerv datalarını açıkladı. 17 Haziran haftasında 7 milyar 380 milyon dolar ile 20 yılın en düşük düzeyine gerileyen IMF tanımla net milletlerarası rezervler 24 Haziran haftasında 7 milyar 531 milyon dolar ile tekrar 20 yılın en düşük düzeylerinde kalmaya devam etti. Analistler bu hafta da yaşanan döviz satışlarından kaynaklı net memleketler arası rezervlerde kaybın sürmesini bekliyor.
Önce ferdî sonra kurumsal talep
Geçen hafta cuma günü dolar/ TL’nin Türkiye piyasalarında günü 17.39 lira düzeylerinden tamamlamasının akabinde BDDK’nın TL kredi için döviz varlığı hududu kararını açıkladı.
BDDK’nın TL kredi kullanılıp döviz alınmasını engellemek için aldığını açıkladığı karar birinci etapta döviz varlığı hududu aşan şirketlerin döviz satışına yol açabileceği formunda yorumlandı. Türkiye piyasaları kapalıyken ise dolar/ TL bu karara sert bir reaksiyon verdi ve 16.47 liraya kadar geriledi. Pazartesi sabah Türkiye piyasaları açılana kadar 16.09 liraya kadar inen dolar/ TL, piyasalar açıldıktan sonra ise gelen ağır ferdi talep nedeniyle 16.40 liraya yükseldi. Bankacılık kaynakları cuma kararın açıklanması ve pazartesi piyasalar açılıncaya kadar kamu bankaları ve Merkez Bankası’nın ağır bir formda düşük hacimli piyasada süreç yaptığını lisana getirdi.
Pazartesi günü 1 milyar dolara yaklaşan ferdî talep nedeniyle kamunun döviz satışının sürdüğünü söyleyen bankacılık kaynakları salı gününden itibaren ise dövizde kurumsal talebin ortaya çıktığını vurguladı. Bankacılık kaynakları bunu şaşırtan olarak yorumlarken kamunun da bu talebi karşılamak için satışlara devam ettiğini lisana getirdi. Dolar/TL ise hafta boyunca 16.09-16.73 lira ortasında hareket etti. Türkiye piyasaları kapalıyken ulaşılan 16.09 lira piyasalar açıkken bir daha görülemedi. Kaynakların verdiği bilgiye nazaran cuma günü karardan itibaren düne kadar kamunun sattığı döviz ölçüsünün 2-3 milyar doları buldu.
Net rezervde artış 150 milyon dolar
Merkez Bankası dün ise 24 Haziran ile biten haftaya ait bilgileri açıkladı. Buna nazaran Merkez Bankası’nın IMF tarifli net milletlerarası rezervleri bir evvelki haftaya nazaran 150 milyon dolar artış ile 7 milyar 531 milyon dolar oldu. 17 Haziran ile biten haftada 7 milyar 380 milyon dolar ile 20 yılın en düşük düzeyine gerileyen rezervler geçen hafta da bu düzeylerde kalmaya devam etti.
Yüzde 40 hududu yüzde 50’ye mi çıkarılacak?
Merkez Bankası, KKM, reeskont kredileri, ihracat gelirinin yüzde 40’ının Merkez Bankası’na satılması ve ülkeler ortası swap muahedeleriyle rezervlerini güçlendirmeye çalışıyor. Lakin döviz piyasasına müdahale için yapılan satışlar ve BOTAŞ başta olmak üzere KİT’lere yaptığı döviz satışları ile rezervler geriliyor. Bankacılık kaynakları BDDK’nın bu son TL krediye döviz varlığı sonu adımının da Merkez Bankası’nın talebiye atıldığını lisana getirdi. Bu adımla da bir ölçü döviz satışı bekleyen Merkez Bankası’nın bir sonraki adımının ise ihracat gelirinin yüzde 40’ının değil yüzde 50’sinin Merkez Bankası’na satılması mecburiliği olabileceğine dikkat çekildi.
Bloke değerin kıymetini Merkez belirleyecek
Bankaların Merkez Bankası’nda tutacakları bloke menkul değerlerin bedelini Merkez Bankası belirleyecek. Yabancı para yükümlülükleri için Türk Lirası cinsinden menkul değer tesis edilmesine ait kuralları düzenleyen 10 Haziran tarihli bildiride değişiklik yapıldı. Değişiklik yapılan bildiri bankalara kur muhafazalı mevduata dönüşüm oranına nazaran belli bir amaç veriyor. Bu gayeye uymayanlar için de bloke olarak menkul değer tesis etme koşulu getiriyordu. Buna nazaran bankaların Merkez Bankası’nda açtıkları hesaplarda bloke olarak bulunduracakları menkul değerlerin kıymeti Merkez Bankası tarafından belirlenecek.
KKM hesapları 1 milyar lirayı aştı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık datalarına nazaran kur muhafazalı mevduat 24 Haziran ile biten hafta itibariyle 1 milyar 18 milyon 197 bin liraya yükseldi. BDDK bilgilerine nazaran bankacılık kesiminin kredi hacmi, geçen hafta 40 milyar 664 milyon lira artarak 6 trilyon 344 milyar 453 milyon liraya çıktı. Bankacılık kesimindeki toplam mevduat da (bankalararası dahil), geçen hafta 26 milyar 847 milyon lira arttı. Kelam konusu haftada yüzde 0,4 yükselen bankacılık bölümü toplam mevduatı, 7 trilyon 7 milyar 981 milyon lira oldu. Datalara nazaran, tüketici kredileri fiyatı, 24 Haziran prestijiyle 9 milyar 830 milyon lira artışla 905 milyar 932 milyon liraya çıktı. Kelam konusu kredilerin 345 milyar 238 milyon lirası konut, 23 milyar 308 milyon lirası taşıt ve 537 milyar 387 milyon lirası muhtaçlık kredilerinden oluştu. Kelam konusu devirde taksitli ticari kredilerin fiyatı 2 milyar 315 milyon lira artarak 843 milyar 302 milyon liraya çıktı.
Bankaların ferdî kredi kartı alacakları da yüzde 3,0 artışla 276 milyar 759 milyon liraya çıktı. Ferdi kredi kartı alacaklarının 115 milyar 276 milyon lirası taksitli, 161 milyar 482 milyon lirası taksitsiz oldu. BDDK haftalık datalarına nazaran, bankacılık bölümünde takipteki alacaklar, 24 Haziran prestijiyle bir evvelki haftaya nazaran 2 milyar 310 milyon lira azalarak 160 milyar 510 milyon liraya geriledi. Kelam konusu takipteki alacakların 128 milyar 992 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı.
Rezervlerin güçlendirilmesine odaklanılacak
Para Siyaseti Heyeti’nin (PPK) geçen hafta siyaset faizini sabit tutma kararı aldığı toplantının dün özetleri yayımladı. Özetlerde büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken, cari süreçler istikrarında turizm kaynaklı iyileşmelerin yanında güç fiyatlarından kaynaklanan riskler devam ettiği belirtilirken şu noktalara dikkat çekildi:
“Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için ehemmiyet arz etmektedir. Enfl asyonda gözlenen yükseliste; jeopolitik gelismelerin yol açtığı güç maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının süreksiz tesirleri, global güç, besin ve ziraî emtia fiyatlarindaki artışların olusturdugu güçlü negatif arz şokları tesirli olmaya devam etmektedir. TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmekte. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, APİ fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli biçimde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacak.”
Yabancı TL menkul değer satarken yerlinin aklı dövizde
Yabancı yatırımcıların TL menkul değerlerinden çıkışı geçen hafta da devam etti. Merkez Bankası haftalık menkul değer istatistiklerine nazaran 24 Haziran haftasında yabancı yatırımcılar 98.4 milyon dolarlık pay senedi, 57.7 milyon dolarlık da devlet iç borçlanma senedi sattı.
Yabancı yatırımcı satış yapıp çıkarken yurtiçi yerleşik bireylerin de döviz mevduatlarını artırdı. Merkez Bankası haftalık para ve banka istatistiklerine nazaran parite tesirinden arındırılmış olarak döviz mevduatı 769 milyon dolar arttı. Yabancı yatırımcılar pay senedinde son 3 haftadır DİBS’te ise 10 haftadır kesintisiz çıkış yapıyor.
Yılbaşından bu yana 24 Haziran ile biten hafta itibariyle pay senedinde 3 milyar 317,5 milyon dolar, DİBS’te 1 milyar 741,7 milyon dolar olmak üzere toplam çıkışı 5 milyar 59 milyon dolara ulaştı. Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 24 Haziran ile biten haftada hem kişiselde hem kurumsalda arttı. Bireysellerin döviz mevduatı parite tesirinden arındırılmış olarak 78 milyon dolar artarken, kurumsalların döviz mevduatı BDDK’nın yeni atağı öncesi 691 milyon dolar arttı.
