Narsist kişilik bozukluğunun sebepleri ortasında bireyin benlik yapısındaki düşük öz hürmet, depresif his ve kanılar, bireyde ihmale uğramış olan derin bir değersizlik duygusu ve reddedilme hissi üzere kusurlar bulunuyor. Kişi, çevreyi ve fikirleri umursamayan kendinden emin bir manzara çizse de, kendisinden fazlaca kuşku duyarak, dışarıdan gelen yorumlarla beslenmeye açık, olumsuz tenkitlere çok hassas davranıyor. Bu durumları nedeniyle etraflarındaki, bilhassa bağlantı yaşadıkları bireyler için hayatı zorlaştırabiliyorlar. Memorial Bahçelievler Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uz. Klinik Psikolog Dilek Beyribey, narsist kişilik bozukluğu hakkında bilgi verdi ve narsist bireylerle ilgi kuranlar için tekliflerde bulundu.
Aileler dikkat! Her şey yuvada başlıyor!
Ebeveynlik tarzları ile anne bebek etkileşiminin narsisizmin oluşumundaki tesirinin yanında, genetik geçişin de 45-80 oranında rol oynayabileceği, soğuk, ilgisiz, mükemmeliyetçi ebeveynlerin narsisizmin temelini oluşturduğu bilinmektedir. Lakin çevresel ve genetik faktörlerin bir ortada etkileşimde olduğu göz önünde bulundurulursa, genetik olarak narsistik geçişe sahip olan bireyler, şayet sağlıklı bir aile ortamında büyürlerse, bu eğilimlerin ortaya çıkması engellenebilir. Ebeveynlerin yanlış ve birbirleriyle çelişen tavırları ile çocuklarına dair gerçekdışı ve yüksek beklentileri, fazla eleştirel olmaları, çocuklarının kendisini rol yaparak daha üstün göstermek zorunda hissetmesine sebep olmaktadır. Çocuk olduğundan daha güçlü, özgüvenli, başarılı durmaya çalıştığında, mutsuz ve huzursuz olacaktır. Çocuğun şahsî özelliklerini reddedip, muhtaçlıklarını göz arkası eden ebeveynler birebir vakitte, çocuklarını kendi görmek istedikleri şey haline getirmeye çalıştıklarından, bu formda eğitilen çocuklar, ne yazık ki, yalnızca başarılı olduklarında sevileceklerine inanarak, vakitle kendisini büyük bir insan olarak konumlandıracaktır. Bunun yanında, abartılı ve yersiz övgü çocuğun narsisizme uzanan ihtişamlı bir özgüven geliştirmesine de neden olarak, ailelerin tüm toplumu tesiri altına alan kültürel narsisizmi tetiklemelerine de sebep olmaktadır. Aileler, çocuklarına duydukları sevgiyi dahi, dokunarak, sözlerle, hoş ve sıcak bakışlarla tabir etmek yerine, değişen vakte uyarak, onların inanmış oldukları mükemmelliklerini haykıran değerli armağanlar seçerek, bu yolu devam ettirmektedir.
Partnerinizdeki bu belirtilere dikkat edin!
Narsist kişilik bozukluğu belirtileri şöyle sıralanmaktadır:
- Öfke yansıları, fevri davranışlar,
- Eleştiriye karşı çok hassasiyet,
- Çıkarları için diğerlerini kullanma eğilimi,
- Kendi çıkarlarını düşünme,
- Sahip olduklarını abartma,
- Sahip olmak istediği güç, para, hoşluk ve muvaffakiyet üzere şeylerle ilgili gerçek dışı hayal kurma,
- Başkalarından düzgün davranışlar ve ilgi beklemek,
- Kıskançlık, hasetlik,
- Aşırı gururlu tutumlar,
- Fedakarlık yapmama,
- Empati yoksunluğu,
- İş birliğinden uzaklık,
- Yardım etmeme,
- Genellikle bahislerde haklı olma çabası…
Tedavide hekim ve hasta işbirliği şart
Kişilik bozukluklarının birçoklarında olduğu üzere, narsisizmde de, öncelikle rahatsızlığı kabullenmeme ve inkâr durumu oluşabilmektedir. Bu şahısları tedaviye uyumlu hale getirebilmek için, kriz anlarındaki depresyon süreçlerini takip ederek, takviye almaya yönlendirilmeleri yanlışsız bir usul olabilmektedir. Çoklukla, narsist bireyler, psikiyatriste depresyona girdiklerinde başvurduklarından ve kişilik yapılarına ait farkındalıkları olmaması sebebiyle, terapist bu problemleri çalışmaya başlayıp, iç görü kazandırmak için tenkide başladığında, sert reaksiyon göstererek görüşmeye müdahale ederek, savunmaya geçmektedirler. Zira bu kadar değer verdikleri bir yapının patolojik olduğunu kabul etmek istemediklerinden, acıdan kaçmak için, terapisti aşağılayarak, kendilerini yüceltme yolunu seçebilmektedirler. Tabip ve hastanın ortak gayretini gerekli kılan bu rahatsızlık, kişinin öncelikle durumu ve neyin ötesinin narsisizm olarak kabul edildiği, ailede bu üslup bir karakter var ise, karşılıklı manipülasyon yollarının ve pekiştirmenin önlenmesi, kişinin benlik hürmeti korunarak, gerçek ve yapay benlik ortasındaki ayrımların tahlil edilmesi, içgörü kazanma çalışmaları, gerekirse ilaç takviyesi ile ruhsal durumun desteklenerek, terapilerle temel içeride temelde eziklik ve yalnızlık hissettiren noktaların onarılması amaçlanmaktadır.
Narsist biriyle birlikteyseniz bu teklifleri dikkate alın
Narsist bireyler benliğe dair algıları tehlikeye girdiği vakit, başarısızlıkları konusunda, başkalarını suçlama, öfke ve saldırganlık göstererek, her daim güçlü ve en güzeli olduklarını hissetmek isterler. Çoğunlukla etrafındakilerden daha akıllı, başarılı olduğuna inanan birey, bağlarından kâfi ilgiyi görmüyorsa, bu bağlantıları kendisi için sıkıcı ve gereksizdir. Yaşadığı tüm başarısızlıkların rastlantısal ve kendisiyle alakasız olduğunu düşünen narsist, diğerlerini buna ikna etmede de ustadır. Yaşadıkları başarısızlıkların, talih yapıtı ve kendileriyle alakasız olduğuna inandıklarından, öteki bireyleri de buna kolaylıkla ikna edebilirler. Partnerlerinin tenkitlerine çok olumsuz reaksiyon göstermenin yanında, takviye almaları durumunda ise, bu dayanak vakitle sıradan gelmeye başlayacağından, bu sefer de doyumsuzluk hisleriyle yüzleşeceklerdir.
Narsistik bir bireyle birlikte olan partnerlerin dikkat etmesi gereken noktalar;
- Bu sıhhatsiz bakış açısını pekiştirecek ve yayılmacı davranacak formda hudutlarını suistimal ettirmemeleri gerekir.
- Gerçekçi sonlar çizerek, kendi alanlarına hürmet duyulması gerektiğini kararlarından esnemeden göstermelidirler.
- Narsistik bireylerin sıhhatsiz ve manipüle edici tavırlarına kapılmadan, yanlışsız ve sağlıklı bağlantı kurma gayretinde bulunmalıdırlar.
- Narsistik şahsa alan ve özgürlük tanıyarak, kendisini kısıtlayan şahıslar, narsistik kişinin bu alana yayılarak, bağdaki güç istikrarı gitgide kendi lehine bozacağını unutmamalıdırlar.
- İstedikleri olmayınca sonlanan, beklentileri karşılanmayınca kapris yapan ya da soğuk duvarlar örebilen, uyuşmazlık durumunda maksadı sorunu çözmekten çok, kendi istediğini elde etmek ve haklı çıkmak olan, ilgisizlikle partnerini cezalandıran narsistik bireyler için değişim ekseriyetle çok güç olduğundan, boşanmaya varan sonuçları da göze alabilmek gerekebilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
