Pandeminin küresel ölçekli hâkimiyeti sebebiyle beşerler karantina altında, konutlarında ömürlerini sürdürmek zorunda kaldılar. Bu süreçte karantina şartlarında, bilhassa kalabalık ailelerde yakın temas alanlarının çoğalması ve hastaların Covid-19 virüsü sebebiyle hastanelere gitmekten çekince duyması durumu uyuz hadiselerinin artmasında çok büyük etmendir. Tüm bunların yanı sıra uyuz hastalığının tedavisi noktasında kullanılan ilaçlara karşı bir direnç gelişim durumunun kelam konusu olduğu göz arkası edilmemelidir. Direnç gelişiminde uyuz hastalarının, uzman tarafından çizilen tedavi hikayesini en hakikat halde ve uygun müddetlerde uygulamaması durumunda ve tıpkı meskende yaşayan konut halkında rastgele bir semptom görülmese bile uyuz tedavisinin uygulanması şuurunun bulunmaması halinde, uyuz tedavisinin başarılı olması mümkün değildir.
‘Uyuzun bulaşma müddeti 15 dakika’
Uyuz hastalığının tüm insanlarda görülme imkânı vardır. Uyuz hastalığı, bulaş yoluyla yayılan bir hastalık tipidir. Yani parazitin bir beşerden öbür bireye geçmesi durumu 15 ila 30 dakika ortasında yakın temasla gerçekleşebilir. Uyuz hastalığı, bireyin hayat kalitesini derinden tesirler, ağır kaşıntı oluşturur. Spesifik olarak gece saatlerinde dayanılmaz bir kaşıntı hissedilir ve temelde bu bir halk sıhhati meselesidir zira başka insanlara da bulaşır. Öteki insanlara da bulaştığından ötürü uyuz hastalığına yakalanan bireylerin sayısı demografik olarak yoğunluktadır.
Uyuz hastalığı, insan bedeninin her bölgesinde bilhassa de el bileklerinde ve genital bölgede ağırlaşan bir kaşıntı yaratır. Bu parazitler derinin altına ulaşır ve yumurtalarını bırakır. Tünel kazma formülüyle yerleşen parazitler, çabucak hemen 2-6 hafta sonrasında şikayetlerin görülmeye başlanmasına neden olur. Uyuz böceklerinin tıpkı bir tünel kazma makinasına benzeri olarak, birebir vakitte etkin bir formda hareket ettiğini açıkladı. Uyuz böcekleri ağızlarını sol ve sağ tarafa çevirerek deri yüzeyinin en altına yanlışsız ilerler. Lakin bahsettiğimiz tünel çok büyük bir tünel değildir. İnsan bedeninde toplu iğne başı kadar yer kaplamaktadır. Bulunduğu noktadan çoğalarak kendi bölgesini belirler. Daha sonrasında ise yumurtalarını bırakır ve uyuz hastalığının daha fazla kronik hale gelmesine neden olur.
Kötü hijyen şartları uyuza yere hazırlar
Hijyen şartlarının tam olarak uygun olmadığı yerlerde ve çoğunlukla cezaevleri, askeriye, okul, öğrenci yurtları, huzurevleri üzere kolektif alanlarda uyuz hastalığının bulaş riski çok daha yüksektir. Cilt teması, tıpkı odayı ve bazen de birebir yatağı, tıpkı havluyu, birebir kozmetik eserleri, birebir eşyaları paylaşmak; uzun süren fizikî yakınlaşma ya da cinsel bağlantı gibisi fizyolojik temasın fazlaca olduğu durumlar, uyuz parazitinin bulaş riskini önemli derecede arttırır.
Aynı ortamda bulunan herkes tedavi görmeli
Uyuz hastalığı teşhisi noktasında net bir laboratuvar tekniği bulunmaz ve hasta şikayetinin hikayesi dinlenerek dermatoskopik yahut fiziki muayene sonucunda teşhis konulur. Bunun yanı sıra kuşkulu bölgelerden alınan numunelerin mikroskop yardımıyla incelenmesi sonucundaysa hastalık saptanabilir. Uyuz hastalığının tedavisinde temelde permetrin ve krotamiton barındıran kremler, lindan içeren losyonlar, benzil benzonat losyonlar ve sülfürik merhemler kullanılmaktadır. Bunun yanında oral yolla kullanılan kaşıntı ilaçları tedaviye yardımcı olur. İlaç tedavisinin yanında hastaya ilişkin eşyalar, nevresim ve havlular en az 60 derecede yıkanmalı ve kızgın ütü ile ütülenmelidir. Meskende bulunan mobilyalar ve halılar elektrikli süpürge ile süpürülmeli ve daha sonrasında makinanın haznesi kesinlikle yenilenmelidir. Bunun yanında tıpkı ortamda ömürlerini sürdüren bireylerin de etkin olarak şikayetleri olmasa dahi uyuz olan hasta ile birebir anda tedavi görmeleri gerekir. Bunun nedeni ise bulaşma ihtimali fazlaca olan uyuz hastalığının semptomlarını göstermesinin 2-6 haftayı bulabilmesidir.
Uyuza yakalanmamak için 5 tavsiye
- Uyuz hastalığından korunma evresinde hijyen hayli anahtar bir noktadır. Beşerler kolektif halde yer aldıkları alanlarda, bilhassa toplu taşımalarda hijyene çok dikkat etmelilerdir.
- Birey kendi öz bakımına ve paklığına ihtimam göstermelidir.
- Bireysel korunma odağından birey, uyuz hastalığına yakalandığından şüphelendiği bireylerle temastan kaçınmalıdır.
- Kişisel eşyalar hiçbir biçimde öbür beşerlerle ortak kullanılmamalıdır.
- Araba, iş yeri, mesken üzere kolektif kullanım alanlarının pak tutulması elzemdir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
