Tahıl Sevkiyatı Mutabakatı imza merasimi, Rusya ve Ukrayna tarafları, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in iştirakiyle Dolmabahçe Ofisi’nde düzenlendi.
Tahılın dünya pazarlarına ulaşmasının önünü açacak muahedede Rusya’yı temsilen Savunma Bakanı Sergey Şoygu imza attı.
Ukrayna tarafının imzası ise Aleksandr Kurbakov tarafından atıldı.
Türkiye Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar ise her iki metni de imzaladı.
BM Genel Sekreteri Guterres: Karadeniz’de bir umut ışığı var
BM Genel Sekreteri Guterres, merasimin başında “Rusya ve Ukrayna temsilcilerine hitaben söylüyorum. Bu türlü bir teşebbüsün yolunu açtınız. İnsanlığın yararı herkes için kıymetli. Bu mutabakat aslında Dünya için imzalanıyor. Global besin fiyatları rekor düzeylere vardı. Kalkınmakta olan ülkelere bir fırsat sunacak” açıklamasını yaptı.
Guterres şöyle devam etti:
“Bugün Karadeniz’de bir umut ışığı var. Bir mümkünlük ışığı var. Bir deva ışığı var. Dünyanın buna her zamankinden fazla gereksinimi var. Türkiye Cumhuriyeti, Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu sürecin her kademesi sizin ısrarlı yaklaşımınız sayesinde oldu. Çok teşekkür ederim. Rusya Federasyonu ve Ukrayna temsilcileri, sizler bu türlü bir teşebbüsün yolunu açtınız. Bu ortada bu görüşmelerde insanlığın yararı herkes için kıymetliydi. Burada dünyanın her kesitine odaklandı. Bu mutabakat aslında bütün dünya için imzalanıyor. Global besin arzının üstesinden gelebilmek için dünyanın buna her vakitten fazla muhtaçlığı var. Karadeniz’deki bu umut ışığı çok parlak. Bu çalkantılı vakitlerde bu türlü bir umut ışığı, insanların çektiği sıkıntıların sona ermesini sağlasın.”
Guterres’in akabinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konuşma yaptı.
”Tüm dünyayı uzun bir müddettir meşgul eden bir sorunun tahliline dahil olmanın haklı gururunu yaşıyoruz” diyen Erdoğan, “Bu adımla sıcak hava dalgası ve kuraklığının yaratabileceği meselelerde ortaya çıkabilecek fiyat artışını dizginleyecektir. Açlık tehlikesinin önüne geçilmesine katkıda bulunuyoruz” yorumunu yaptı.
Bununla birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan, sorunun tahlili için Türkiye’nin ağır mesai yaptığına dikkat çekti.
Erdoğan, “Elbette tek bir adımla buraya gelmedik. Ağır mesailer yaptık. Önümüzdeki günlerde başlayacak gemi trafiği ile Karadeniz’den dünyanın pek çok noktasına nefes borusu sağlamış olacağız.Tüm süreçler üzerindeki mutabakat tesis edildi” dedi.
Erdoğan, Ukrayna limanlarındaki kontrolün, İstanbul’da kuralacak müşterek uyum merkezi tarafından gerçekleştirileceğini kelamlarına ekledi.
Erdoğan, “Adil bir barışın kaybedeni olmaz. Savaş yalnızca tarafları değil, tüm dünyayı etkiliyor. Medeniyet anlayışının bizim üzerimize yüklediği gereklilikleri yerine getirmeye devam edeceğiz” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
‘Koordinasyon merkezinde gemilerin ve limanların kayıtları tutulacak’
Bu sırada, Rusya ve Ukrayna’nın İstanbul’da Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile tahıl konusunda farklı başka imzaladıkları muahedeler konusunda bilgisi olan Birleşmiş Milletler’den bir kaynak, RIA Novosti haber ajansına konuştu.
Söz konusu kaynak, mutabakatların izlenmesi için İstanbul’da oluşturulacak uyum merkezinde, tahıl gemilerinin ve gemilere tahıl yüklenen limanların kayıtlarının tutulacağı ve gemilerin Karadeniz’den geçişlerinin bu merkez tarafından izleneceğini belirtti.
İstanbul’daki uyum merkezinde yer alacak temsilcilerin hepsinin üst seviye yetkili düzeyinde olacaklarını belirten kaynak, merkezde yer alacak çalışanın sayısına dair ise daha sonra uzlaşmaya varılacağını kaydetti.
Kaynak ayrıyeten, Rusya ile Birleşmiş Milletler’in, besin eserleri ve gübrenin sevkiyatı konusunda karşılıklı bilgi paylaşımı yapılması için bir sistem oluşturacaklarını tabir etti.
Öte yandan ABD, Türkiye’nin mesken sahipliğinde imzalanan Tahıl Sevkiyatı Mutabakatı’nı memnuniyetle karşıladıklarını, BM ve Türkiye’nin uğraşlarını takdir ettiklerini açıkladı.
Günlük basın toplantısında sorulara karşılık veren Dışişleri Sözcüsü Ned Price, imza merasimine ait “Bu muahedeyi memnuniyetle karşılarız. BM Genel Sekreteri’nin sıkı çalışmasını takdir ediyoruz. Türk müttefiklerimizin orada ortaya koyduğu uğraşlı çalışmaları alkışlıyoruz” dedi.
Price, bunun yalnızca ABD için değil G-20 ülkelerinin de desteklediği bir mutabakat olduğunu belirtti.
