İran’ın başşehri Tahran’da Astana Üçlü Tepesi kapsamında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin bir ortaya geldi.
Tepede açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli ve inançlı geri dönüşleri de Astana sürecinin değerli gündem hususlarından birisidir” açıklamasını yaparken; “Suriye halkına yapılacak en büyük yeterlilik, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır.” tabirlerini kullandı.
Üçlü Tepe’nin akabinde, birinci kelamı alan İran Cumhurbaşkanı, “Astana formatı Suriye’nin güvenliğinin garantisi olmuştur. Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü sağlanmalı. Amerikalıların Fırat’ın doğusundaki varlığı kabul edilebilir değil ve onların buraları terk etmesi gerekiyor.” dedi.
Putin: Suriye Tepesi yapan ve yararlıydı
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, İran’ın başşehri Tahran’daki Üçlü Suriye Zirvesi’nin yapan ve faydalı geçtiğini belirtti.
Zirvenin akabinde açıklama yapan Putin, “Suriye’deki tahlile yardım maksadını taşıyan Astana sürecinin garantör ülkelerinin önderleri ortasındaki görüşme nitekim faydalı ve içeriği açısından hayli zengindi. Sayın Raisi ve Sayın Erdoğan ile önemli ve yapan havada, Suriye’deki işbirliğimizin temel taraflarını detaylı olarak değerlendirdik” sözünü kullandı.
Erdoğan: DEAŞ, PKK, YPG ve öbür tüm terör örgütleriyle gayret kesintisiz sürdürülmelidir
Türkiye-Rusya-İran Üçlü Doruğu’nun basına açık kısmında gerçekleştirdiği konuşmasında konuşan Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları şöyle:
Bu formatta en son 2019’da Ankara’da bir ortaya gelmiştik. Önümüzdeki devirde İnşallah daha sık görüşme fırsatı bulacağız. Terör örgütleriyle gayretimiz her daim sürecektir. PKK, YPG, hepimizin ortak sıkıntısıdır. Bugüne kadar sergilediğimiz işbirliğini sürdürerek bu maksatlara birlikte ulaşacağımıza inanıyorum. DEAŞ, PKK, YPG ve öteki tüm terör örgütleriyle çaba kesintisiz sürdürülmelidir. Suriye halkına yapılacak en büyük uygunluk, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır. Türkiye güney hududu boyunca terörden arındırdığı bölgelerle sivil kaybını korumuş, hem de Suriye toprak bütünlüğüne kıymetli dayanak vermiştir.
Bu sürecin nasıl hızlandırılabileceğini ve nasıl adımlar atılabileceğini istişare edeceğiz. Suriye halkının muhtaçlıklarının kesintisiz idame ettirilmesi hepimiz için öncelik taşıyor. Lakin yalnızca kelamlar yaralara derman olmuyor. Terör örgütlerinin hudutlarımızdan büsbütün 30 km öteye çekilmesi vaktinde yapılması. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür.
Terör yuvalarının temizlenmesi çoktan gelmiştir. Anayasa Komitesi çabalarımız sonucu faaliyete geçmiş bugüne kadar 8 kere toplanmıştır. Önümüzdeki hafta yapılması planlanan 9. toplantının ertelenmesi üzücüdür. Unutmayalım ki Anayasa Komitesi’nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Toplantı, BM’nin kolaylaştırıcılığıyla BM merkezlerinden birinde görüşülerek sağlanmalıdır. Rejimin hali ise birlikte başlattığımız bu süreci baltalamaktadır. Bu tablo karşısında süreci canlandırmamız koşuldur. Astana süreci öncü rolünü kaybetmemelidir.
Rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunacağınıza inanıyorum. İdlib’de biraz da olsa sükunet varsa bu Astana sürecinin sonucudur. İdlib’deki ateşkesin ihlal edilmemesi bu bakımdan kıymetlidir. Bilhassa sivil yerlerini amaç alan taarruzlar süreci baltalıyor. Sizlerin İdlib’deki terör odaklarından kaynaklanan kaygılarınızı anlıyoruz. Şehitler verme değerine kararlılıkla sürdürüyoruz. Türkiye 3.7 milyon Suriyeli kardeşimizi süreksiz olarak konuk etmektedir.
“Suriyelilerin onurlu dönüşü temin edilmeli”
Suriyelilerin topraklarına huzurla, inançla onurlu dönüşü temin edilmelidir. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye’den 500 binden fazla Suriyeli döndü. Siyasi tahlilde ilerleme kaydedilmesi dönmek isteyenlerin berbat muameleye maruz kalmayacakları geri dönüşler için kıymetlidir. Heyetlerimizin bu mevzuda istişarelerini artırması yönündeyim. Bu krizi biz çıkarmadık, külfetinin de bize yüklenmesi hakikat değildir. Suriye’nin kuzey batısındaki durum bilhassa dikkat çekiyor. 4 milyon Suriyeli memleketler arası yardımlara her zamankinden daha fazla gereksinim duyuyor. Türkiye her türlü dayanağı vermiştir. Astana ortaklarımızdan da birebir anlayışı bekliyorum. BM’nin yardımların devam etmesi Suriye’deki krizi önleyecek yegane metottur.
Reisi: Suriye’de teröre karşı ortak eforumuzu sürdüreceğiz
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülkesinin Suriye krizine siyasi tahlili ve bu hususta her türlü inisiyatifi desteklediğini belirtti.
İran Cumhurbaşkanı Reisi, Türkiye-Rusya-İran ortasında başşehir Tahran’da düzenlenen “Astana Formatında 7. Üçlü Tepe Toplantısı”nın açılışında konuştu.
ABD’nin Suriye’deki “gayrimeşru” varlığının bu ülkede istikrarsızlığa neden olduğunu belirten Reisi, “İran, Suriye’yi daha güçlü biçimde desteklemeye devam edecektir. Varlıklı petrol bölgelerini yağmalayan ABD mümkün olduğunca çabuk Suriye’den çekilmelidir.” dedi.
Reisi, Suriye’yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun hudutlarda güçlü mevcudiyeti ve Esed rejiminin komşu ülkelerle iş birliği olduğunu savunarak, “Suriye hudutlarının ihlali terörle uğraşa yardımcı olmamıştır.” tabirini kullandı.
“İran, Suriye krizine siyasi tahlili ve bu mevzuda her türlü inisiyatifi destekliyor.” diyen Reisi, Suriye’nin mukadderatının dış müdahale olmadan Suriye halkı tarafından belirlenmesi gerektiğini tabir etti.
Reisi, Suriyeli mülteciler konusuna da değinerek, “Bu problem çok kıymetlidir. Memleketler arası toplum, yerinden edilmiş Suriyeli mültecilerle ilgili krizi çözme sorumluluğunu taşıyor. Bu hususta yapılacak her türlü teşebbüsü destekleyeceğiz.” diye konuştu.
ABD’nin tek taraflı siyasetlerini, Suriye ve öteki ülkelere yönelik yaptırımlarını da kınayan Reisi, bu yaptırımların ülkelerin egemenliğiyle çeliştiğini vurguladı.
Suriye’de askeri tahlil yolunu desteklemediklerini belirten Reisi, “Suriye’deki krizin başlamasının üzerinden 11 yıl geçti ve İran, hala krizin tek tahlilinin siyasi olduğuna ve askeri tahlilin durumu daha da kötüleştireceğine inanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Reisi, İsrail’in Suriye’ye yönelik hücumlarının ve Golan’ın işgalinin bu ülkenin egemenlik haklarının ihlali olduğunu kaydetti.
