Duygudurum bozuklukları, ergenlik periyodunda sık görülebilen psikiyatrik bozukluklarının başında geliyor. Toplumların yüzde 20’sinin epeyce şiddetli bir ergenlik geçirdiğini belirten Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, huzursuzluk ve öfkenin en bariz ergenlik depresyonu belirtileri olduğunu tabir ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, çocuk ve ergenlerde görülen duygudurum bozukluğu ile ilgili değerli bilgiler paylaştı.
Kimlik karmaşası gelişebiliyor
Ergenlik devrinin fizikî ve duygusal süreçlerin yol açtığı psikososyal ve cinsel olgunlaşma periyodu olmasından ötürü ruhsal gelişim süreci içinde değerli bir periyot olduğu vurgulayan Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ergenlik periyodunda kimlik oluşum süreciyle birlikte bilişsel gelişimin hızlanması, dürtüsel ihtiyaçlarda ve his yoğunluğunda artma, preödipal ve ödipal çatışmaların yine alevlenmesi, meslek seçimi, karşı cinsle kurulan bağlantılar, anne babadan ayrılma-bireyselleşme sürecinin yaşantılanması üzere nedenlerle ergenler bu periyoda mahsus zorluklar ve çatışmalar yaşıyorlar. Münasebetiyle ergenlik devrinde olağan gelişimsel özellikler ile patolojik durumların birbirinden ayrılması güç olabiliyor. Olağan gelişimin bir modülü olan kimlik krizinin uygun çözümlenemeyişi ile de kimlik karmaşası gelişebiliyor.” dedi.
Toplumların yüzde 20’sinde şiddetli ergenlik görülüyor
Toplumların yüzde 20’sinin hayli şiddetli bir ergenlik geçirdiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ayrıca bu periyotta görülebilen psikiyatrik bozukluklar, hem ayrım hem de birlikte görülme açısından teşhis ve tedavileri daha karmaşık bir hale getiriyor. Ergenlik devrinde görülebilen psikiyatrik bozukluklarının başlıcalarından biri duygudurum bozukluklarıdır. Bu kümeye unipolar (tek uçlu) ve bipolar(iki uçlu) duygudurum bozuklukları giriyor.” tabirlerini kullandı.
Erken devirde teşhis, riskli davranışları azaltıyor
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, depresyon bozukluklarının (unipolar bozukluk) ailesel yükü fazla olan, tekrarlayıcı, değerli seviyede morbidite ve mortalite ile alakalı teşhisler olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Erken devirde tanılanmaları ile faal biçimde tedavi edilmeleri, çocuğun olağan gelişimine devam edebilmesi ile psikososyal fonksiyonelliğini korurken intihar ve unsur berbata kullanımı üzere başka riskli davranışların azalmasını sağlıyor. Çocuk ve ergenlerde duygulanım değişken olabildiği için bilhassa hafif/orta seviyede depresyonu olan küme, belirtilerini gizleyebildiği için teşhis konmasının gecikebildiği ve bu nedenle eşlik eden durumların da süreçte ön plana çıkabileceği belirtiliyor. Genel olarak erken başlangıç, ilerleyen yaş devirlerinde daha fazla sorun alanı ile ilişkilendiriliyor. Belirtilen alanlardan kimileri evlenmemiş olma, mesleksel ve toplumsal alanda daha fazla bozulma, daha düşük ömür kalitesi, daha fazla medikal ve psikiyatrik komorbidite, daha fazla hayat uzunluğu depresif epizod, intihar teşebbüsleri ile daha fazla semptom şiddeti olarak sıralanıyor.”
İlk 2 yılda yüzde 40 tekrarlama riski bulunuyor
Erişkinlerde olduğu üzere çocuk ve gençlerdeki depresif bozukluklarda da tekrarların sık olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Depresif bozukluk nedeni ile kliniğe başvuran olgularda bir depresif devrin mühleti ortalama 7-9 ay civarında iken klinik başvurusu olmayanlarda bu müddet daha kısa olabiliyor ve bizatihi güzelleşme gözlemlenebiliyor. Güzelleşmeden sonraki birinci 2 yıl içerisinde yüzde 40 civarında bir tekrarlama riski bulunuyor ve birtakım çalışmalarda bu oranın yüzde 70’lere kadar çıktığı belirtiliyor. Genel olarak tekrarlama riskinin belirleyicileri; tedavi cevabının düşük olması, hastalığın daha şiddetli olması, kronik seyir, öncesinde depresif periyotların varlığı, eş hastalanım, ümitsizlik, olumsuz düşüncesel üslup, aile meseleleri, düşük sosyoekonomik seviye, aile içi çatışma yahut istismar varlığı olarak tanımlanıyor. Tanımlanan bu durumlar tıpkı vakitte makûs gidişle de bağlantılıdır.” dedi.
Yetişkinlere emsal belirtiler gösteriyorlar
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, ergenlik depresyonunda besbelli özelliğin huzursuzluk ve öfkenin varlığı olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ergenlerde daha çok görülen klinik görünüm budur. Alkol ve unsur kullanımı duygusal belirtileri karışık hale getirebiliyor. Ergenler, içinde bulundukları dönem itibariyle his, düşünce ve bağlantılarında ani değişiklikler yaşayabiliyorlar. Depresyondaki ergenler bu değişiklikleri daha süratli yaşayabildikleri üzere, yetişkinlere benzeri formda toplumsal geri çekilme, ilgi ve aktiflikte azalma, arkadaş ilgilerinde bozulma, okul muvaffakiyetinde düşme, okul ve meskenden kaçma, husus ve alkol kullanma eğilimi ile intihar düşünce ve teşebbüsleri halinde depresyon belirtileri gösterebilirler. Tedavi edilmediğinde çocuk ve gencin duygusal, bilişsel ve toplumsal marifetlerini olumsuz etkileyen depresif bozuklukların seyrinde intihar teşebbüsleri ve tamamlanmış intiharlar da görülebiliyor. İntihar davranışı riskini artıran durumlar geçmişte intihar teşebbüslerinin varlığı, bir arada görülen psikiyatrik bozukluklar (yıkıcı davranış bozuklukları, husus berbata kullanımı gibi), dürtüsellik ve saldırganlık, ölümcül araçlara ulaşabilme, olumsuz hayat olaylarına maruz kalma, aile hikayesi olarak sıralanabilir.”
Yüksek risk altındalar
Depresyon bozuklukları olan çocuk ve ergenlerin birebir vakitte nikotin/madde berbata kullanımı, yasal meseleler, olumsuz hayat şartları, fizikî hastalıklar, erken yaş gebelikleri, berbat iş- okul ve psikososyal fonksiyonellik açısından yüksek risk altında olduklarına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Son devirde çocuk ve ergen psikiyatrisi duygudurum bozuklukları teşhis gurubuna ‘Yıkıcı Duygudurumunu Düzenleyememe Bozukluğu’ da girdi. Bu teşhis gurubu içinde bulunulan durumla hem şiddet hem müddet bakımından uygunsuz seviyede önemli ve tekrarlayan öfke patlamaları ile karakterizedir. Bu öfke patlamalarının ortalama haftada 3 ya da daha fazla ve 1 yılı aşkın müddettir görülüyor olması gerekiyor. Bu kümede tedavi edilmezse unsur berbata kullanımı, davranım ve duygudurum bozuklukları, intihar fikirleri ve teşebbüsleri riskinin artmış olduğu ve erişkin devirde de genel fonksiyonellik seviyesinde besbelli bir bozulma ile seyrettiğini belirten yayınlar da mevcut.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
