Yerli tüketicinin alışveriş adedinde salgın öncesinin gerisinde kalması, turistlerin ise kur avantajının da tesiriyle harcama rekorları kırması, markaların tarafını yabancılara çevirmesine yol açtı. Kimi bölgede satışlar içinde hissesi yüzde 50’yi aşan turist alışverişinin yılın tüm aylarına yayılması için çalışma başlatıldı.
Dünya’dan Yener Karadeniz’in haberine nazaran Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel’in verdiği bilgilere, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye tanıtım sinemalarında alışverişi de ön plana çıkaracak.
90 üye firmaya ilişkin 467 marka ve 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Öncel, bakanlık ve TÜİK datalarını işaret ederek hem turist sayısı hem kişi başı harcama hem de alışverişte kıymetli artışlar yaşandığını anlattı. Bunun perakende kesimine yansımasının da kaçınılmaz olduğunu belirten Öncel, yerlinin açığını şu an turistin kapattığını söz ederek kimi bölgede satışlarda yabancı oranının yüzde 50’leri aştığını kaydetti.
Tüm vakitlerin birinci yarı rekoru
TÜİK datalarına nazaran birinci yarıda Türkiye’yi 18,4 milyon turist ziyaret ederken, turizm geliri ise 14 milyar doları buldu. Kelam konusu sayı içinde alışveriş emelli gelen turist sayısı ise rekor kırdı.
Yine TÜİK datalarına nazaran 2017’nin tamamında 1,5 milyon yabancı ziyaretçi Türkiye’ye alışveriş için gelirken bu sayı 2018’de 1,4 ve 2019’da ise 1,6 milyona çıktı. Salgın ile birlikte düşüşe geçen sayı, 2020’de 764 bin ve 2021’de ise 774 olarak gerçekleşti.
Ancak geçen yılın son çeyreğinden itibaren kurda yaşanan artış, Türkiye’nin alışveriş için avantajlı hale gelmesine yol açtı. Gelişmelerin tesiri ile bu yılın birinci yarısında 1 milyon 177 bin yabancı alışveriş için Türkiye’yi tercih etti ve kelam konusu sayı 6 aylık bazda tüm vakitlerin rekoru olarak kayda geçti.
Yıl sonunda 3 milyonu zorlayacak
Bu yıl kelam konusu sayının 3 milyona yaklaşması bekleniyor. Bu periyotta yabancıların giysi ve ayakkabı harcaması 1 milyar 841 milyon dolar, yeme-içme harcaması 2 milyar 680 milyon dolar ve ikramlık eşya ile halı/kilim harcaması da 782 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Turist harcamalarında bir başka gösterge ise Bankalararası Kart Merkezi’nin yabancı kredi kartları kullanım istatistikleri. Kelam konusu dataya nazaran de bu yılın birinci yarısında yabancı kredi kartları ile toplamda 52 milyon 797 bin adet süreç yapılırken bu süreçler karşılığında yapılan alışveriş meblağı da 84 milyar TL’ye çıktı.
Ciroları turist taşıyor
Adet satışlarında istenen seviyeye ulaşılamasa da perakendede canlılığın devam ettiğini anlatan BMD Lideri Sinan Öncel, “Turist harcamalarında dolar bazında yüzde 12’lik bir artış var. Artık, daha fazla harcama yapan turist geliyor. Bu da memnuniyet verici ancak gündemimiz şu an 12 yayılan bir turizm siyaseti ki bakanlık bunun üzerinde önemli biçimde çalışıyor. Biz de Bakan Mehmet Ersoy ile turizm reklamlarında perakende kesiminin ve alışveriş turizminin ön plana çıkarılması konusunda görüşmeler yapmıştık.
Sadece klasik turizm değil alışveriş turizmine de yer verilsin biçiminde görüş bildirdik. Bakanlık da bunun gerçek olduğunu söyledi. Münasebetiyle önümüzdeki günlerde alışveriş turizmi ile ilgili bu üslup çalışmalar yapılmasını bekliyoruz. Zira Türkiye’ye gelen turistlerin geliş emellerini en kıymetli sebeplerinden bir tanesi artık alışveriş oldu” diye konuştu. Öncel, şu sözleri kullandı: “Satışlarda adetsel bir düşüş var fakat cirosal manada fiyat artışlarının tesiriyle artış sürüyor. Bunun da kıymetli bir kısmını yeniden turistler sağlıyor. Turizmin ciroları taşıma oranı çok yüksek. Münasebetiyle turizmi canlı tutmamız gerekiyor.”
Kapalıçarşı esnafı artıya geçti
Turist harcaması denince birinci akla gelen lokasyonlardan biri de 550 yıllık tarihi olan Kapalıçarşı. Günlük 140 bini aşkın ziyaretçinin giriş çıkış yaptığı çarşıdaki durumu kıymetlendiren Kapalıçarşı Esnaf Derneği Lideri Hasan Fırat, “Şu an turist sayısında çok fazla artı var.Salgın periyodunda aylarca kapalı kalmıştı işletmeler. O periyot borçluluk oranları yükselmişti. Artık o borçlar turistlerin de tesiri ile kapandı. Esnaf artıya geçti. Umuyoruz ki yılın genelinde de turist artışı bu halde devam eder” diye konuştu.
Yabancıya satışta yüzde 60’a ulaşan var
Tescilli Markalar Derneği Lideri İzzet Stamati, halihazırda yabancı satış oranının markaya nazaran değişmekle birlikte yüzde 60’a kadar çıktığını söyledi. Sıralamada birinci sırada Suudilerin geldiğini kaydeden Stamati, onu sırasıyla Kuveyt, İran, Rusya ve Azerbaycan’ın izlediğini lisana getirdi.
Ancak Türkiye’nin alışveriş destinasyonlarında tercih sıralamasında hala hayli geride olduğunu anlatan Stamati, “Alınacak daha çok yol var. Bilhassa son eserde yüzde 40’ı aşan gümrük vergileri Türkiye’nin rekabetçiliğini negatif etkiliyor. Kurdaki artışa karşın kıymetli kalıyoruz. Türkiye’nin alışveriş turizminde hak ettiği yere gelmesi için vergilerin aşağı istikametli revize edilmesi gerekiyor. Bunun yanı sıra tanıtımların da kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığı ve Turizm Bakanlıkları’nın eş güdümlü çalışması kıymet arz ediyor” diye konuştu.
