10 Soruda Bipolar Testi

Bazen kendinizi kıymetsiz, çok halsiz, keyifsiz; bazen çok özgüvenli, enerjik, coşkulu hissediyor, nedensiz yere kahkahalar atarken ya da gözyaşlarınız boşalırken buluyor musunuz? Uyku sisteminiz, iştahınız hatta bütçeniz bu ruh halinize nazaran değişiyor mu? Ya da etrafınızda bu tıp davranışlarına mana vermekte zorlandığınız bireyler mi var? Acıbadem Taksim Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Levent Turhan, toplumda yaygın görülen bipolar duygulanım bozukluğunu, “kişinin nedensiz olarak bu cins davranışlarda bulunmasına ve hayat kalitesinde epey önemli meselelere yol açan, hislerinin şiddetini denetim edemediği, mesleksel ya da bireyler ortası irtibatta büyük zorluklar yaşatan ruhsal bir hastalık” olarak tanımlıyor. İki çeşidi bulunan bipolar bozukluğun; bir periyodunda taşkınlık (mani), öteki periyodunda ise çökkünlük (depresyon) yaşandığı için “manik-depresif bozukluk” ya da “iki uçlu bozukluk” olarak da isimlendirildiğini belirten Dr. Levent Turhan, hastalığın tedavisinin ise mümkün olduğunu vurguluyor. Psikiyatri Uzmanı Dr. Levent Turhan, bipolar duygulanım bozukluğunu test edebileceğiniz 10 soru hazırladı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.

Bazen ‘aşırı’ mutsuz, bazen ‘aşırı’ memnun musunuz?

Sağlıklı beşerler bazen keyifli bazen mutsuz ya da öfkeli hissederler. Hislerdeki bu değişiklik çok olmadığında ve kişinin mesleki/ toplumsal hayatını güçleştirmediğinde olağan kabul ediliyor. Dr. Levent Turhan “Ancak çok mutsuzluk 2 haftadan, öfke ya da çok sevinç 4 günden uzun sürüyorsa ve yaşadıklarınızla uyumsuzsa, örneğin; çok berbat bir haber aldığınızda bile çok keyifli oluyor yahut çok yeterli bir haber aldığınızda bile üzülüyorsanız bipolar duygulanım bozukluğu olabilir.” diyor.

Kendinizi bazen ‘aşırı’ halsiz ya da ‘aşırı’ enerjik mi hissediyorsunuz?

Halsizlik, güç azlığı ya da çok enerjik hissetme gün içinde yaptığımız aktivitelere nazaran değişiyor. Gün içinde çok yorulduğumuzda halsiz hissedebiliriz. Ya da uzun bir dinlenme periyodundan sonra enerjik hissedebiliriz. Lakin bipolar duygulanım bozukluğu hastaları depresif periyotta daima uyumalarına karşın halsiz hissederken, hareketleri yavaşlar ve günün birçoklarını yataktan çıkmadan geçirirler. Çok az yemek yer ya da hiç yemezler. Mani periyodunda ise çok az dinlenmelerine karşın daima çok enerjiktirler, daima hareket ederler, neredeyse hiç oturmazlar, çok kolay bir şeye sonlanıp fizikî şiddet uygulayabilirler.

Riskli davranışlarda mı bulunuyorsunuz?

Dr. Levent Turhan “Hayatta bazen küçük riskler alırız. Bu risklerin sonucunu hesaplarız ve kayıplar tahammül edilebilecek seviyede ise risk alırız. Lakin bipolar duygulanım bozukluğu olan bireyler atak periyotlarında süratli otomobil sürmek, unsur kullanmak, çok para harcamak üzere hesaplamadan olağan ölçüde alınabilecek risklerden daha büyük riskler alır.” diyor.

Gereksiz kahkahalar atıyor ya da hiç konuşmuyor musunuz?

Bipolar duygulanım bozukluğu hastaların etraflarına olan davranışları atak devrine nazaran değişir. Mani devrinde her zamankinden çok daha fazla konuşurken, husustan mevzuya atlar, gülünmeyecek şeylere güler, kendi kendine konuşabilir ya da kahkaha atabilirler. Depresyon devrinde ise içine kapanıp çok daha az konuşurlar, beşerlerle irtibatları azalır.

Düşüncelerinizi denetim etmekte zorlanıyor musunuz?

Bipolar duygulanım bozukluğunda hastalar fikirlerini denetim etmekte zorlanırlar. Mani ataklarında çok süratli düşünürken depresyon atağında ise çok yavaş düşünür hatta düşünmekte zorlanabilir.

Gerçek dışı davranışlarda mı bulunuyorsunuz?

Bipolar duygulanım bozukluğu hastaları gerçekte var olmayan şeyleri gördüğünü ya da duyduğunu söyleyebilirler. Kendilerinin peygamber, evliya, ya da çok kıymetli bir kişi olduklarına inanmak üzere gerçek dışı inanışları olabilir.

Aklınızdan ölme ya da intihar fikri mi geçiyor?

Psikiyatri Uzmanı Dr. Levent Turhan “Bipolar duygulanım bozukluğu hastalarında intihar ve vefat niyeti hem depresyon hem de mani periyodunda görülebilir. Depresyon atağında bireylerde; çok mutsuzluk, evvelden keyif aldığı aktivitelerden keyif alamama, ağlama eğilimi, iştah/ kilo kaybı ya da artışı, uykusuzluk ya da uyku artışı, hareketlerin yavaşlaması, konuşma ölçüsünde azalma, değersizlik, suçluluk fikirleri, konsantrasyon zahmeti, sonluluk, cinsel isteksizlik, mevt ya da intihar fikirleri olabilir” diyor.

Çok uykusuz hissediyor ya da uykuyu inkar mı ediyorsunuz?

Hem mani devrinde hem de depresyon periyodunda uykusuzluk görülebilir. Mani devrinde bilhassa uyku ihtiyacında azalma, hatta uyku muhtaçlığını inkar etme hali bile gözlemlenebilir.

İştahınızda değişiklik var mı?

Hem mani hem depresyon periyodunda iştah artışı ya da azalması görülebilir. Bütün taşkınlık belirtilerinin açığa çıktığı mani periyodunda iştah artışı da dikkat çeker.

Dikkatiniz dağınık mı?

Hem depresyon hem mani periyodunda dikkat dağınıklığı görülebilir. Dikkatinizi; günlük ağır koşuşturmacanız ya da sorumluluklarınızın potansiyelinizin üzerinde olması nedeniyle toparlayamayabilirsiniz. Lakin dikkat dağınıklığınız süreklilik arz ediyorsa ve rastgele geçerli bir nedeni olmadan daima konsantrasyon bozukluğu yaşıyorsanız bipolar duygulanım bozukluğunu da akla getirmekte yarar var.