Ekonomik krizin ağırlaştığı süreçte tüm göstergelerle alarm veren Türkiye iktisadında, 2018 sorasında yapısı değişen ve süratli bir artış gösteren devlet borcunun da yeni riskler yarattığına dikkat çekiliyor.
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yayınlanan ‘Devletin borcu için dertlenmeli miyiz?’ başlıklı araştırma notunda, kamu borçları için risk idaresinden uzaklaşıldığına ve devlet borcunun piyasa risklerine hassaslığının arttığın dikkat çekildi.
RİSK İDARESİNDEN UZAKLAŞILDI
Yüksek enflasyon ve kur düzeyinin yaşandığı bugünlerde devlet borcunun da farklı bir risk alanı yarattığına işaret edilerek, “Devlet borcunun 3.6 trilyon TL’yi aşmış olması, iktisatta yüksek enflasyon ve kur artışları yaşanan bir devirde, devlet borcundan kaynaklanan risklerin dikkatle değerlendirilmesini zarurî kılmaktadır” tabirlerine yer verildi.
FAİZDE VE KURDA RİSK
Sözcü’den Sayime Başçı’nın haberine nazaran araştırmada döviz kuru riskinde 2003 öncesi periyoda nazaran kıyaslandığında daha riskli bir konum oluştuğuna dikkat çekilerek, “Faiz riskinde ise 2010-2017 devrinde elde edilen kazanımlar büyük ölçüde kaybedilmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2022 birinci çeyrek bilgilerine nazaran Türkiye’de devlet (merkezi idareye dahil idareler) borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 42.2 seviyesindedir” tespitleri ile iktisadın ıslahat periyotlarındaki kazanımlarını da yitirdiğine işaret edildi.
KKM ve KÖİ’lere dikkat çekildi
Devlet borcunun yerleşiklik bazında son 10 yıllık devirde iç borçtan dış borca sistematik olarak geçiş yapıldığı vurgulanan TEPAV raporunda, “Borçlanma maliyetindeki artış ve borcun yapısının risklere daha hassas olmasının yanı sıra Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) mukaveleleri, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM), Kredi Garanti Fonu’na verilen Hazine garantileri üzere bütçe dışı riskler borç stokunun süratli bir artış göstermesine neden olabilecek faktörlerdir” denildi.
2018 sonrasında riskler arttı
2018 ve sonrasında, borçlanmanın arttığı, döviz cinsinden iç borçlanmanın yine başladığı, değişken faizli borçların hissesinin yükseldiğine işaret edilen TEPAV’ın araştırma notunda, 2018 sonrası periyotta uygulanan borç idaresi stratejisi ile bir yandan borç portföyünün risklilik düzeyi yükselirken başka yandan da borçlanma maliyetinin de (faiz oranı) arttığına dikkat çekildi.
