Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Hidrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya’nın araştırmacıları ortasında yer aldığı Institut de Ciències del Mar (ICM-CSIC) tarafından yürütülen “Deniz suyu sıcaklık dalgaları, Akdeniz’de tekrarlayan toplu ölümlere neden oluyor” başlıklı araştırma, 2015 ve 2019 yılları ortasında Akdeniz’in tüm bölgelerini etkileyen bir dizi deniz suyu sıcaklık dalgasının yaşadığını ve bu olayın tekrarlayan toplu ölümlere neden olduğunu ortaya koydu. “Global Change Biology” mecmuasında yayınlanan çalışma, batıdan doğuya binlerce kilometrelik Akdeniz kıyılarında yaklaşık 50 denizel canlı tipinin deniz ısı dalgalarından nasıl etkilendiğini gösteriyor. Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, çalışmanın Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları kapsamında “İklim Eylemi” ve “Sudaki Yaşam” gayelerine katkı sağladığını tabir etti.
Çalışmanın ayrıntıları hakkında bilgi veren Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, “Yaptığımız araştırma, 2015-2019 yılları ortasında Akdeniz’in tamamında gerçekleşen olaylar temel alınarak hazırlanmıştır. Üniversitemizin de dahil olduğu 30’dan fazla çalışma takımı ve 11 ülkenin iş birliğiyle gerçekleştirilen çalışmamız, Akdeniz genelindeki toplu denizel canlı ölümlerinin tesirlerini birinci sefer ortaya çıkarıyor. Çalışmamız kapsamında elde ettiğimiz en değerli bulgulardan biri de artan yoğunluk ve sıklıktaki deniz suyu sıcaklık dalgalarının kıyı ekosistemlerini tekrar şekillendirebileceğidir” dedi.
11 ülkeden 30’dan fazla araştırma kümesi çalışmaya katıldı
İklim krizinin tüm dünyada denizel ekosistemleri önemli bir halde etkilediğini söz eden Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Artan ve sıklaşan deniz suyu sıcaklık dalgalarının bilhassa kıyı ekosistemlerinde, toplu ölümlere yol açtığı biliniyor. Bu senaryo dâhilinde, canlıların verdiği biyolojik cevaplar ile sıcaklık değişimleri ortasındaki münasebetin belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışma, beş yıl boyunca gerçekleştirilen ve Akdeniz ölçeğinde toplu ölümlerin nedenlerini kıymetlendiren birinci çalışmadır. Toplamda 11 ülkeden 30’dan fazla araştırma kümesinin çalışmaya katılması vefat oranlarının ve şiddetinin Akdeniz’in her köşesinde belirlenmesini mümkün kılmıştır. Tıpkı vakitte bu çalışma, deniz suyu sıcaklıklarındaki artışın Akdeniz’deki deniz organizmaları ve ekosistemleri üzerindeki tesirlerinin şimdiye kadarki en eksiksiz resmidir” diye konuştu.
Multidisipliner bir araştırma gerçekleştirdiklerini söyleyen Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Yaptığımız bu çalışmada alanın uzman birçok akademisyen bulunmaktadır. Muharrirlerimiz ortasında yer alan Dr. Joaquim Garrabou, Akdeniz’deki deniz canlılarının toplu ölümlerin, bilhassa deniz suyu sıcaklık dalgalarının olağan dışı olduğu 0 ile 45 metre ortasındaki derinliklerde olduğunu, Akdeniz yüzeyinin yüzde 90’ından fazlasının bu durumdan etkilendiğini söylüyor. Etkilenen cinslerin büyük çoğunluğu, kıyısal habitatların işlevini düzenleyen ve biyoçeşitliliği açısından anahtar olan tiplerden oluşuyor. Bu çeşitler ortasında Akdeniz’in sembolik canlılarından deniz ile mercan toplulukları bulunuyor” dedi.
Çalışmanın sonuçlarına değinen Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Akdeniz’in iklim değişikliğiyle temaslı ekolojik tesirlerde bir hızlanma yaşadığını ve ekosistemlerinin sıhhati ve işleyişi için gibisi görülmemiş bir tehdit oluşturduğunu gözler önüne sermiştir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar sonlu alanlarda yapıldığı için kesin bir sonuca varılamamışken, yapılan bu geniş çaplı çalışma, deniz suyu sıcaklık dalgalarının mühleti ile toplu vefatlar ortasındaki korelasyonu açıkça ortaya koymuştur. Gözlenen toplu ölümlerin Avustralya Büyük Bariyer Resifi’ndeki beyazlamalarla eş bedel olduğu bu çalışmayla ortaya koyulmuştur” dedi.
“Deniz ısı dalgaları, Akdeniz’de tekrarlayan toplu ölümlere neden oluyor” başlıklı araştırma, Doç. Dr. Tüney Kızılkaya’nın araştırmacı olarak yer aldığı “H2020 MERCES” Ufuk 2020 projesinin yanı sıra “H2020Futurmares”, “InterregMED MPA-Engage” ve “National Plan HEATMED” projeleri tarafından desteklendi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
