Artan fiyatlarla birlikte vergi sistemi de fonksiyonsuz kalırken, en ucuzun fiyatı bile tam gaz yarım milyona hakikat ilerliyor. Daha Ocak 2022 ortalarında sisteme dahil olan yüzde 60 ve 70’lik vergi oranları da erimeye başlarken, mayıs ayıyla birlikte yüzde 50 vergi oranı da yok oldu.
Türkiye’de yüksek kur ve vergi kıskacında kalan araba ve hafif ticari araç pazarı, yeni bir araba sahibi olmayı her geçen gün daha da sıkıntı hale getiriyor. Son periyotta yaşanan savaş durumu ve artan maliyetler arabalara kurun dışında yeni artırımları da beraberinde getirirken, Türkiye’ye giriş yapıldığı anda fatura yeterlice kabarıyor. TL bedel kaybettikçe arabaların kıymeti artıyor lakin alım gücü artık yok oluyor.
Karar’dan Ali Yıldırım’ın haberine nazaran vergi dilimlerinin artması da arabası artık ulaşılmaz bir hale getiriyor. Bugün satılan arabaların neredeyse yüzde 75’i yüzde 80 ÖTV diliminde yer alıyor.
Ocak 2022 ortalarında dalda büyük meseleler yaratan yüzde 50 ve yüzde 80 ÖTV dilimi ortasına, yüzde 60 ve yüzde 70 orta baremler eklenmişti. Ancak birebir Ağustos 2021’de yapılan matrah artışı üzere bunun da ömrü çok sürmedi.
Fiyatlar yükselmeye başladıkça otomotivde vergi sistemi fonksiyonunu kaybetti. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) datalarına nazaran, mayıs ayı bilgileriyle birlikte Tedarik sıkıntılarının devam ettiği periyotta satışlar mayıs ayında yüzde 19,1 arttı. Araba pazarı yüzde 20 yükselirken, hafif ticari araç tarafında da yüzde 15,7’lik artış görüldü.
Böylelikle mayıs ayında toplam 65 bin 167 araç satıldı. Lakin tıpkı devirde artık yüzde 50’lik ÖTV diliminde satılan araç da kalmadı. En ucuz arabanın fiyatı Haziran 2022 prestijiyle 315 bin liraya çıktı. Şayet sistem bu türlü gitmeye devam ederse daha yıl sonuna kadar en ucuz arabanın fiyatı 500 bin liraya çıkacak. Bu sistemde yeni bir araba almak artık orta sınıf için bile mümkün olmayacak.
Yüzde 60’lık ÖTV diliminde yer alan arabaların oranı yalnızca yüzde 6 olurken, yüzde 70’lik dilimde de yüzde 15 düzeyi görüldü. Mayıs ayında toplamda 51 bin 750 adet araba satışı gerçekleşti. Bunun 8 bin 812 adedi yüzde 80 ÖTV dilimindeki modellerden oldu. 7 bin 500 adedi de bir alt dilim olan yüzde 70’de görüldü. 3 bin 100 adette yüzde 60 düzeyindeki vergi dilimine sahip olan modellerin satışı yapıldı.
KAPIDA BİLE DURSA AYLIK MASRAFI 2 BİN LİRA
Araba satın alırken ekonomik seviyeden bağımsız olarak her tüketicinin yürütme maliyetlerini de göz önünde bulundurmak zorunda kaldığını söyleyen Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş, “Enflasyon ve yüksek kur, yüksek faiz üçgeni araba satın almayı zorlaştırdığı üzere, yürütmeyi de bir o kadar sıkıntı hale getiriyor. Yaptığımız araştırmalarda da ziyaretçilerimizin yüzde 40’ının yürütme maliyetleri gözünü korkuttuğu için araba sahibi olmaktan vazgeçtiğini tespit ettik. Dövize endeksli yedek kesim fiyatlarındaki artış hasar tamiratları ve periyodik, hafif, ağır bakımlarda önemli oranlara ulaştı. Arabası yürütme maliyetlerinin tamamı 1 sene içinde yüzde 100 oranında arttı. Akaryakıt fiyatlarının geldiği nokta ise ayrıyeten başlı başına bir öge. Birkaç sene evvel 400-500 TL’ye bakım yaptırabildiğiniz arabaya 2 bin TL’den aşağı bakım yaptırmak mümkün değil, tekrar bir ekip 4 lastik almak isterseniz ortalama bir araba için 5-6 bin TL’yi gözden çıkarmak durumundasınız. Hepsini topladığınızda şoförler arabası hiç kullanmasa dahi, durduğu yerde ayda ortalama 2 bin TL harcama yapmak zorunda” biçiminde konuştu.
BAKIM MALİYETİ BİR YILDA YÜZDE 100 ARTTI
Yüksek enflasyonun servis sahipleri ve yatırımcılar için en büyük handikap olduğunu söyleyen Aşin Araba Genel Müdürü Okan Fazilet “İçinde bulunduğumuz kaidelerde yeni bir yatırım yaparak kesime katma kıymet sağlayacak adımlar atmak istiyoruz fakat birkaç sefer düşünüyoruz. Çünkü kesim temsilcileri olarak değil 1 ay sonrasını, 1 hafta sonrasın bile artık öngörmek sıkıntı. Bakım maliyetlerinde son 1 yılda ortalama yüzde 100’e yakın artış yaşanmasının birinci sebebi 1 yılda yedek modül fiyatlarında yüzde 91 artışla karşı karşıya kalmamız; alanda ise makul yedek kesimlerde yüzde 200’e varan artışlar görüyoruz” dedi.
3 MİNİMUM FİYAT KREDİYE ANCA YETİYOR
Bugün 500 bin liralık bir araba almayı planlayan bir tüketici, 250 bin lira nakit verdiğinde bile ödeme planında sıkıntı duruma düşebiliyor. 250 bin liralık kredinin 36 ayda toplam maliyeti 350 bin lira ediyor. Yani 500 bin liraya alınan araç tüketiciye 600 bin lira oluyor. Birebir vakitte aylık taksitler de en az 10 bin lira düzeylerinde. Yani 3 taban fiyatlı bir çalışanın bile bu koşullarda yeni bir arabaya sahip olması hayalden öte bir şey değil.